Augustus Tapınağı
Ulus semtinde Hacıbayram
Camii’nin bitişiğinde yer alan tapınak,
Roma döneminin önemli yapıtlarından birisidir.
Son Galat hükümdarı Amintos’un oğlu Pylamenes
tarafından Roma İmparator’u Augustus’a
bağlılık nişanesi olarak ve Galatya eyaletinin
Roma’ya katılmasını kutlamak amacıyla M.Ö.
25 yılında yapılmış olmalıdır. Roma döneminde
Ankara kenti Augustus Tapınağı’nın inşa edildiği
kutsal tepenin etrafında kurulmuştur. M.Schedle
tarafından M.Ö. 2.yüzyıla tarihlenmiş olsa da, tapınakta
bulunan mimari öğeler erken Augustus
dönemini (M.Ö. 27 - M.S. 14) işaret etmektedir.
Frig döneminde tapınağın bulunduğu tepede bereket
tanrıçası Kybele ile Ay tanrısı Men’e tapınıldığı,
Roma dönemi sikkelerindeki tasvirlerden ve
yazıtlardan anlaşılmaktadır. Ayrıca; kolonadın kuzeybatı
uzantısı üzerindeki yazıttan da tapınağın
Augustus ve tanrıça Roma’ya adandığı bilinmektedir.
Hıristiyanlar tarafından kiliseye dönüştürülen
tapınığın, kuzeybatı köşesine 15. yüzyıl başlarında
Hacıbayram Camii eklenmiştir. Cella’nın
kuzeybatı duvarının bir bölümü 1834 tarihinde
yıkılmış olmakla birlikte tapınak bugün iyi korunmuş
durumdadır. M.Ö. 8. yüzyıldan günümüze
kadar tüm kutsal yapıların üst üste ve yan yana
bulunması eski bir Anadolu geleneğini ve Anadolu
insanının hoşgörüsünü yansıtır.
Tapınak basamaklarla çıkılan 36x54x82 m ölçülerinde
bir kaide üzerine oturur. Cella kısmına
giriş yüksek bir kapı ile sağlanmaktadır. Naos
12,81x28,21 m’lik bir alanı kapsar. Pronaos kısmında
4 adet, opisthodomos kısmında 2 adet Korint
tarzında sütun yer alır. M.S. 2. yüzyılda İon
düzeninde kısa kenarına 8 adet, uzun kenarına
15 sütun eklenerek pseudodipteros bir plan oluşturulmuştur.
Plan olarak benzemesi nedeniyle,
Hadrian döneminde yapılmış Aezanoi Zeus Tapınağına
(Kütahya-Sivrihisar) öncülük etmiştir.
Ayrıca; tapınak, yerli Anadolu geleneğini sürdüren
Efes, Sardes, Menderes Magnesia’sı ve son
yıllarda Pessinus’da ortaya çıkarılan tapınak gibi
batıya dönüktür.
İmparator Augustus ölümünden önce Vesta rahibelerine
dört adet belge teslim eder. Bunlardan
birisi vasiyetnamesi, ikincisi cenaze töreni hakkındaki
emirleriydi. Üçüncüsü, imparatorluğun
parasal ve askeri durumunu belirtmekte, dördüncüsü
ise yaşadığı sürece yaptığı işleri anlatmakta
idi. Bu belgelerden sadece dördüncüsü, “index
rerum gestarum” günümüze kadar gelmiştir ve
tapınağın duvarında korunmaktadır. Psidia bölgesindeki
Antiochia (Yalvaç) kentinde yapılan kazılarda
“Res Gestae Divi Augustus” in (Tanrılaştırılmış
Augustus’un İşleri) adını taşıyan kitabenin
kopyasına ait parçalar ele geçmiştir. Bu durum, şu
anda Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde bulunan
tapınağa ait yazıtların eksik bölümlerinin tamamlanmasına
yardım etmiştir. Latince ve Yunanca
olan bu yazıt, tapınağın kuzey duvarının üstünde
“tanrılaştırılmış Augustus’un icraatı” sözcükleri ile
başlar ve duvarın büyük bir bölümünü kapsar.
Kaynak: ANKARA İL KÜLTÜR VE TURİZM MÜDÜRLÜĞÜ
