Haymana- Gavur Kale
Gavurkale, Ankara’nın 60 km güneybatısında,
Haymana ilçesine bağlı Dereköy köyüne 2 km
uzaklıktaki Babayakup deresinden 60 m yüksekte
bir kayalık alan üzerinde kurulmuştur. Bu bölgede
yer alan eski-yıkık duvarlardan dolayı Gavurkale
adı verilmiştir.
Hitit tarihinde ve Anadolu’nun tarihi-coğrafyasında
önemli bir yere sahip olan Gavurkale ilk kez
Atatürk’ün isteği doğrultusunda 1930 yılında Von
der Osten ve ekibi tarafından kazılmıştır. Tepenin
vadiye bakan yüzeyinde kayaya işlenmiş
olan büyük kabartmaların Hititlere ait olması ve
Kızılırmak’ın batısında buna benzer bir Hitit anıtının
bulunması Anadolu kültür tarihi için çok önemlidir.
Söz konusu kayanın üzerinde silik olarak görülebilen,
oturan bir tanrıça ve karşısında ayakta
duran iki tanrı tasviri bulunmaktadır. Bu tanrıların
uzun kılıçlarının, başlarındaki sivri külahların,
kısa eteklerinin ve uçları kıvrık ayakkabılarının
Hitit üslubunda yapıldıkları görülmektedir. Düzlüğün
kuzeyinde ve tam karşısında Hitit Kyklop
türü duvar tekniğinde örülmüş 3x4 m boyutundaki
yeraltı odası, yalancı tonozla örtülmüştür. Hitit
tanrılarının en önemlilerini canlandıran bir kült kabartması
ile kral tapınması için ayrılmış bir mezar
odası olduğu düşünülmektedir. Kabartmaların doğusunda
yer alan ve bir bölümü günümüze kadar
korunmuş olarak gelen tahkimat duvarı Hititlerin
kendilerine özgü yapı tekniğini sergiler.
İkinci kültür tabakası Frig dönemine aittir.
Gavurkale’nin doğusunda bütün yayla uzunluğunca
beyazımsı kireç taşından yapılmış sur kalıntılarına
rastlanmıştır. Yine bu dönemde kutsal
alanın üzerine özel bir bina inşa edilmiştir. Roma
ve Bizans dönemine ait çok az eser ele geçmiştir.
Muhtemelen, bu dönemde Gavurkale küçük bir
karakol olarak kullanılmıştır.
Kaynak: ANKARA İL KÜLTÜR VE TURİZM MÜDÜRLÜĞÜ
