İstanbul’da ilk atlı tramvay 1871 yılında yolcularla buluştuğunda, şehrin çehresi değişmeye başlamıştı. Fakat bu nostaljik ulaşım aracının perde arkasında, pek bilinmeyen bir meslek daha vardı: vardacılar.
O dönemde vardacı demek, yalnızca tramvay hattındaki saatleri tutan biri değil, aynı zamanda raylara düzen veren, atların dinlenme sürelerini denetleyen, seferlerin dakikliğini sağlayan bir tür hareket amiri demekti.
Vardacılar, Galata'dan Taksim'e, Aksaray'dan Şişli’ye kadar uzanan hatlarda, sabahın ilk saatlerinden gün batımına kadar sokakların sessiz düzenleyicileriydi.
Atların yorulma süresi, mola zamanları, vagonların doluluğu gibi konular onlara emanetti.
Ellerinde cetveller, cebinde küçük defterler, akıllarında ise saatlerin ve güzergâhların şaşmaz ritmi vardı.
O yıllarda İstanbul’da saat kuleleri kadar önemliydi vardacılar. Zira onlar sadece rayların değil, zamanın da bekçileriydi.
Fakat bu meslek, elektrikli tramvayların gelmesiyle yavaş yavaş görünmez oldu. Modernleşmenin sessizce yok ettiği birçok meslek gibi, vardacılık da tarih kitaplarının dipnotlarına sıkıştı.
Sizce bu tarz "insani gözetim" görevleri teknolojiye feda mı edildi?
Atlı tramvay dönemindeki gibi sade, yavaş ve düzenli bir şehir mümkün mü?
Bugünün kaotik İstanbul’unda, o eski sistemin öğelerine yeniden ihtiyaç duyar mıyız?
O dönemde vardacı demek, yalnızca tramvay hattındaki saatleri tutan biri değil, aynı zamanda raylara düzen veren, atların dinlenme sürelerini denetleyen, seferlerin dakikliğini sağlayan bir tür hareket amiri demekti.
Vardacılar, Galata'dan Taksim'e, Aksaray'dan Şişli’ye kadar uzanan hatlarda, sabahın ilk saatlerinden gün batımına kadar sokakların sessiz düzenleyicileriydi. Atların yorulma süresi, mola zamanları, vagonların doluluğu gibi konular onlara emanetti. Ellerinde cetveller, cebinde küçük defterler, akıllarında ise saatlerin ve güzergâhların şaşmaz ritmi vardı.O yıllarda İstanbul’da saat kuleleri kadar önemliydi vardacılar. Zira onlar sadece rayların değil, zamanın da bekçileriydi.
Fakat bu meslek, elektrikli tramvayların gelmesiyle yavaş yavaş görünmez oldu. Modernleşmenin sessizce yok ettiği birçok meslek gibi, vardacılık da tarih kitaplarının dipnotlarına sıkıştı.
Sizce bu tarz "insani gözetim" görevleri teknolojiye feda mı edildi? Atlı tramvay dönemindeki gibi sade, yavaş ve düzenli bir şehir mümkün mü? Bugünün kaotik İstanbul’unda, o eski sistemin öğelerine yeniden ihtiyaç duyar mıyız?
