Liman kenti Miletos’a ait olan Didyma kutsal alanı M.Ö. 7. ve 6. yüzyıldan itibaren ‘Kutsal Yol’ ile bu kente bağlanmıştır. Elimize ulaşan en eski yapı kalıntıları ve arkeolojik belgeler M.Ö. 8. yüzyılın sonlarına tarihlenir. Didyma antik dönemin en tanınmış kehanet merkezleri arasında sayılan Apollon kutsal alanı ile ünlüdür ve kutsal alanın önemi M.Ö. 6. yüzyıldan itibaren anıtsal bir tapınak yapısı ile görünür bir anlam kazanmıştır. Apollon Tapınağı kendi dönemine ait en büyük tapınaklar arasında yer almaktadır.
Didyma’da Apollon’un yanı sıra hatta bazıları kendi kült yapılarına sahip başka tanrılar da tapınım görmüştür.
Didyma ile ilgili ilk yazılı kaynak Herodot’a dayanmaktadır. Herodot MÖ 600’lerde Mısır Kralı II. Nekho ve Lidya Kralı Kroisos ’un Didyma’daki Apollon mabedine adaklar sunduklarını nakleder. Arkaik Devir 'de çok ünlü olan Apollon’un kutsal yeri Persler tarafından MÖ 494 yılında yakılmıştır.
MÖ 311’de tekrar canlanmaya ve mabet yeniden inşa edilmeye başlanmıştır. Seleukoslar Dönemi 'nde mabet planında değişiklikler yapılarak boyutları büyütülmüştür. Artemis, Zeus, Aphrodite mabetleriyle diğer bazı yapıların da bulunduğu inşaatın Roma Devri 'nde de sürdüğü mabet çevresinde ele geçen kitabelerden anlaşılmaktadır.
MS 250’den önce mabet önemini yitirmeye başlamış ve MS 385 yılında ise Theodosios’un emri ile tamamen etkinliğini yitirmiştir. Hristiyanlığın yaygınlaşması ile zaten bitirilmemiş olan mabedin adytonuna bir kilise yapılmıştır.
Kaynak: Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
