Bursa Medreseleri

Bursa'daki tarihî medreseleri bu bu başlık altında toplayalım.

Yeşil Medresesi (Sultaniye Medresesi)

Çelebi Sultan Mehmet’in 1419 yılında, Yeşil Türbe’nin binalarından biri olarak cami, imaret, türbe ve han ile birlikte inşa ettirdiği Yeşil Medrese, günümüzde Türk-İslam Eserleri Müzesi olarak kullanılmaktadır. 1930-1972 yılları arasında Bura Arkeoloji Müzesine ev sahipliği yapan ve genel bir müze özelliğinde olan bina 1975 yılından itibaren Türk İslam Eserleri Müzesi olarak ziyarete açılmıştır. Tarihi medresede 12. yüzyıldan 20. yüzyıla uzanan mâden, keramik, ahşap, işleme, silah, el yazması kitaplar, sikke, kitâbeler ve mezar taşları ile etnografik malzemeler sergilenmektedir.

(Kaynak: Yıldırım Belediyesi) Fotoğraf: Rafet

Haraççıoğlu Medresesi

Cizyedarzâde Medresesi, Hüseyin Ağa Medresesi, Yeni Nakşibendî Tekkesi olarak da bilinir.
Osmangazi İlçesi Hisar bölgesinde Kavaklı cd. üzerinde yer almaktadır. Bursa Ayanlığı’nı yürüten Cizyedarzâde ailesinden Cizyedarzâde Hüseyin Ağa (vefatı 1783) tarafından zaviye olarak yaptırılan yapı, daha sonra medreseye çevrilmiştir. İlk yapılışında Nakşibendi Tekkesi olarak faaliyet gösterdiği de savunulmaktadır. İlk şeyhinin Küstahizâde Efendi (vefatı 1757), son şeyhinin ise Abdullah Efendi olduğu belirtilir.

İlk yapısı, uç tarafı güneye bakan ‘U’ şeklinde olan, ayrı dönemlere ait, inşası, mimarisi ve malzemesi bakımından birbirinden farklı iki binadan oluşmaktadır. 110 metrekaresi kapalı olmak üzere toplam 1110 metrekare alandan oluşmaktadır. Kütlenin kuzeyinde kalan yapının ilk zaviye yapısına ait olduğu sanılmaktadır. Duvarları, kesme taş arası üç sıra tuğladan yapılmış olan yapıdan diğer yapıya sivri kemer ile geçilmiştir. Kare plandan kubbeye geçiş elemanı olarak kullanılan tromplardaki detaylar özgünlüğünü koruyarak günümüze kadar gelebilmiştir.

1756 tarihinde, Cizyedarzâde Hasan Ağa tarafından bir kütüphane kurulmuş, zamanla zengin bir kütüphane haline gelmiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında, 1566 kitap sayısı ile Orhan Kütüphanesi’nden sonra ikinci sırada gelmekteydi. Günümüzde kitapların önemli bir kısmı İnebey Eski Yazma Eserler Kütüphanesinde bulunmaktadır. Zamanla ortadan kalkan medrese, rölöve, restorasyon ve restitüsyonu projelerini hazırlayan Osmangazi Belediyesi tarafından 2004 yılında ihya edilerek günümüzde kültür ve sanat etkinliklerinin düzenlendiği sosyal tesis olarak kullanılmaktadır.

(Kaynak: Osmangazi Kültür Sanat) Fotoğraf: Rafet

Şair Ahmed Paşa Medresesi​

Medrese, Fatih Sultan Mehmet döneminde büyük şairlerden Veliyüddin oğlu Ahmed Paşa tarafından yaptırılmıştır. Geyikli Medrese adı ile anılmaktadır. Yapının XV. yüzyıla ait olduğu bilinmektedir. İlk yapılışından bu yana çeşitli maksatlarla kullanılmış, medreseye 1967 yılındaki onarımdan sonra Muradiye Halk Eğitim Merkezi olarak işlev verilmiştir. Kesme taş ve tuğla malzemenin bir arada kullanıldığı yapı, ana eyvan göz önüne alınmayacak olursa, dikdörtgen bir plan yansıtmaktadır. Giriş 7.56 metre genişliğinde bir açıklıktan sağlanır.
Medrese; girişin tam karşısında üzeri tek kubbeyle örtülü dershane, dikdörtgen biçimli avlunun iki yanında sivri kemerli, aynalı tonoz örtülü revaklar ile arkasında on bir hücre ve bir eyvandan oluşmaktadır. Revaklar hücrelerden daha yüksek tutulmuşlardır. Üzerleri tonoz ile örtülü hücreler birer kapı ile avluya açılmakta, aydınlanmayı birer adet küçük pencere sağlamaktadır. Her hücrede bir ocak ve birkaç tane niş bulunmaktadır.

Türkiye’deki ilk kıyafet müzesi olan Uluumay Osmanlı Halk Kıyafetleri ve Takıları Müzesi, tüm Osmanlı coğrafyasından yüzlerce değerli eseri sergiliyor. Şair Ahmet Paşa Medresesi içinde yer alan müzede, şu an 86 kıyafet yer alıyor. 130 kıyafet ise yer sıkıntısı nedeniyle depoda bekliyor.

(Kaynaklar: kultur portalı ve dergı bursa)

Şair Ahmed Paşa Medresesi​

(Fotoğraf: Rafet )