Elazığ ilimiz-Enerji ve Maden Kaynakları

mehmet99

Üye
ELAZIĞ İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI
Elazığ ili Doğu Anadolu Bölgesinin güneybatısında, Yukarı Fırat havzasında yer almakta
ve Doğu Anadolu Bölgesini batıya bağlayan yolların kavşak noktasında bulunmaktadır. Elazığ’ın
topraklarını dağlık alanlar, platolar ve ovalar oluşturmaktadır.
Elazığ ilini de içine alan bölge, Doğu Toros orojenik kuşağında yer almaktadır. Bölge aynı
zamanda Doğu Anadolu Fay Zonu (DAF) üzerindedir ve bu nedenle oldukça karmaşık bir
jeolojiye sahiptir. Bu karmaşık jeolojik yapılar beraberinde birçok cevherleşmeyi de getirmiştir.
Elazığ ili ve çevresi, özellikle metalik maden yatakları açısından Türkiye’nin en önemli
bölgelerinden bir tanesidir. Genel Müdürlüğümüzün Elazığ ili ve yakın çevresinde yaptığı
çalışmalar sonucunda çok sayıda metalik maden ve endüstriyel hammadde yatak ve zuhurları
ortaya çıkarılmıştır. Bunlar başta krom ve mermer olmak üzere, bakır, kurşun, çinko, demir,
manganez, şelit, florit ve kireçtaşı olarak sayılabilir.
26 milyon ton olan (% 20 Cr2O3 ve üzeri) Türkiye krom potansiyelinin % 45’lik bölümü
Guleman bölgesinde bulunmaktadır. Guleman Bölgesi krom potansiyeli ve üretimi açısından
birinci önemli bölgedir. Bölgede, geçmiş yıllardan günümüze üretim yapılan büyük yataklar
Gölalan, Yunusdere, Ayıpınar, Kef, Kapin ve Lasir olarak sayılabilir. Bunlardan günümüzde
sadece Kapin ocağında açık işletme yapılmaktadır. Türkiye’de bulunan iki ferrokrom tesisinden
biri Guleman’da yer almaktadır.
Bölgedeki en önemli kurşun-çinko yataklarından biri Keban-Simli Kurşun-Çinko yatağıdır.
Bu yatakta, % 4.51 Pb, % 5.28 Zn ve 100 gr/ton Ag değerleri saptanmış olup, 86.800 ton görünür,
48.000 ton muhtemel ve 1.000.000 ton mümkün rezerv belirlenmiştir. Metal içeriği olarak ise
77.119 ton Pb ve 90.277 ton Zn tespit edilmiştir. Keban-Simli gümüşlü kurşun-çinko yatağından
geçmişte 577.000 ton tüvenan cevher üretimi yapılmıştır ancak yatak günümüzde
işletilmemektedir. Elazığ ili bakır yatakları bakımından da önem arz etmektedir. Ergani bakır
sahası ülkemizin önemli bakır yataklarından biridir. Ergani-Anayatak Türkiye’nin işletmeye konu
olmuş en eski bakır yataklarından biridir. Geçmiş yıllarda Genel Müdürlüğümüz tarafından
gerçekleştirilen çalışmalar sonucunda yatakta ortalama % 1.30 Cu tenörlü 14.650.000 ton cevher
saptanmıştır. Yatak Etibank tarafından geçmiş yıllarda işletilmiş olup, Ergani sahasındaki bakır
yataklarında özel sektör tarafından çalışmalar yapılmaktadır. Ayrıca Keban-Nallıziyaret ve
Sivrice-Uslu sahaları da ildeki diğer önemli bakır yataklarından biridir. Nallıziyaret yatağında %
0.092 Cu tenörünün yanı sıra % 0.014 Mo ve %0.054 W tenörleri de mevcuttur ve yatakta toplam
4.5 milyon ton rezerv belirlenmiştir. Sivrice-Uslu bakır yatağında ise % 0.26 Cu tenörlü 1.635.653
ton görünür rezerv saptanmıştır. Bunlar dışında Ergani, Keban, Palu ve Sivrice ilçelerinde çok
sayıda küçük boyutlu bakır-kurşun-çinko-molibden zuhurları bulunmaktadır. İlde çok sayıda
manganez cevherleşmeleri bulunmaktadır ancak bunların büyük çoğunluğu küçük boyutlu
zuhurlar niteliğindedir. Maden ilçesindeki % 16-20 arasında Mn içeriğine sahip zuhurların toplam
rezervi 1960 tondur. İldeki önemli demir zuhurları Keban ve Baskil ilçelerinde bulunmaktadır.
Baskil-Karakaş demir zuhurunda % 51.84 Fe, % 6.54 SiO2, % 0.47 Mn ve % 0.36 Al2O3 tenörlü
126.270 ton görünür rezerv, Keban Aşvan demir zuhurunda ise % 54.49 Fe tenörlü 23.798 ton
görünür demir rezervi tespit edilmiştir. Aşvan yatağı geçmiş yıllarda bir miktar işletilmiştir.
Bölge endüstriyel hammadde açısından da başta mermer olmak üzere önemli oluşumlara
sahiptir. Alacakaya ilçesindeki Elazığ vişnesi olarak adlandırılan mermerler sedimanter kökenli
tektonik breşlerin kalsit dolgu ile çimentolanması ve bağlanması sonucunda oluşmuştur. Yöredeki
mermer yatakları kişiler ve özel kuruluşlarca işletilmektedir. Mermer dışında ildeki diğer
endüstriyel hammaddeler florit ve kireçtaşıdır. Keban-Karamadara sahasında % 40 CaF2 tenörlü
604 ton görünür rezerve sahip florit ile Sivrice-Örençay’daki % 54.3 CaO tenörlü 36.250.000 ton
muhtemel rezerve sahip kireçtaşlarıdır.
Sözü edilen yer altı kaynakları dışında Kolan-Karakoçan’da da sıcaklığı 30°C-45.4°C,
debisi 25 lt/sn olan sıcak su kaynağı tespit edilmiş olup, alanda açılan kuyudan 41°C sıcaklık ve
25 lt/sn debide üretim sağlanmıştır.
ALTIN ( Au )
Keban (Fırat batısı) Au Sahası
Tenör : 1.2 gr/ton Au, 142.9 gr/ton Ag,
Rezerv : 40.700 ton görünür, 10.600 ton muhtemel rezerv.
BAKIR-KURŞUN-ÇİNKO ( Cu-Pb-Zn )
Keban-Simli Pb-Zn İşletmesi
Tenör : % 4.51 Pb, % 5.28 Zn (100 gr/ton Ag değeri bilinmektedir)
Rezerv : 86.800 ton görünür, 48.000 ton muhtemel, 1.000.000 ton mümkün rezerv vardır.
Metal içeriği olarak 77.119 ton Pb, 90.277 ton Zn bulunmaktadır. Geçmiş yıllarda
577.000 ton tüvenan cevher üretimi yapılmıştır. Yatakta üretim yoktur.
Keban-Zeytindağı zuhuru
Tenör : % 0.7 Zn, % 2 Pb (1.64-2.35 gr/ton Au, 40.1-47.3 gr/ton Ag değerleri
bilinmektedir).
Rezerv : Zuhur olduğu için rezerve yönelik çalışma yoktur.
Yurtbaşı-Gurbet zuhuru
Tenör : % 37 Zn, % 15.5 Cu,
Rezerv :Zuhur olduğundan rezerve yönelik çalışma yoktur.
Palu-Kedek zuhuru
Tenör : % 1.30 Cu, % 0.60 Zn,
Rezerv :Zuhur olduğundan rezerve yönelik çalışma yoktur.
Sivrice-Helezür Sahası
Tenör : % 2-3 Cu, %1 Zn, % 30 pirit
Rezerv : 50.000 ton muhtemel rezerv. Metal içeriği olarak 1.000 ton Cu, 500 ton Zn,
15.000 ton pirit bulunmaktadır.
Ergani-Şeyhyüt Tepe Sahası
Tenör : % 2 Cu
Rezerv : 2.000.000 ton görünür, 3.000.000 ton muhtemel rezerv.
Ergani-Türbe (Kafir,Topaluşağı,Mihrapdağı) Sahası
Tenör : % 1.34 Cu
Rezerv : 351.000 ton görünür rezerv. Metal içeriği ise 47.034 ton bakırdır.
Palu-Karaçör (Deri) zuhuru
Tenör : % 7-12 Pb, % 28-40 Zn
Rezerv :Zuhur olduğundan rezerve yönelik çalışma yoktur…
Keban-Nallıziyaret Yatağı
Tenör :% 0.092 Cu, % 0.014 Mo, % 0.054 W. Yataktaki diğer cevher mineralleri Pb, Zn
ve F
Rezerv : 4.500.000 ton görünür+muhtemel rezerv.
Keban-Bergayın zuhuru
Tenör : % 8 Pb-Zn
Rezerv :Zuhur olduğundan rezerve yönelik çalışma yoktur.
Keban-Karamağaradere zuhuru
Tenör :% 1Pb, % 1 Zn ve % ve % 0.76 Mo
Rezerv :Zuhur olduğundan rezerve yönelik çalışma yoktur.
Ergani-Ana Yatak
Tenör : % 20.20 pirit, % 12.54 S, % 1.39 Cu
Rezerv : 3.500.684 ton görünür rezerv vardır. Metal içeriği 203.628 ton bakırdır. Geçmiş
yıllarda yataktan 8-10 milyon ton üretim yapılmış olup, yatak terkedilmiştir.
Ergani-Mihrapdağı Sahası
Tenör : % 2.5 Cu
Rezerv : 290.000 ton rezerv belirlenmiştir. Geçmiş yıllarda üretim yapılmıştır.
Ergani-Hacan Sahası
Tenör : % 1.60 Cu
Rezerv : 40.000 ton görünür+muhtemel rezerv vardır. Metal içeriği 640 ton bakırdır.
Ergani (Mızır Tepe, Mergen Tepe, Kısabekir) zuhuru
Tenör :%1.38 Cu,
Rezerv :Zuhur olduğundan rezerve yönelik çalışma yoktur.
Baskil Nazaruşağı
Tenör :% 2 Cu (2.4 gr/ton Au, 4.2 gr/ton Ag değerleri bilinmektedir).
Rezerv : 49.000 ton mümkün rezerv.
Sivrice-Uslu bakır sahası
Tenör : % 0.26 Cu
Rezerv : Sahada % 0.26 Cu tenörlü 1.635.653 ton görünür, % 24 Cu tenörlü 2.592.650
ton muhtemel rezerv vardır.
DEMİR ( Fe )
Merkez-Aşvan Sahası
Tenör : % 31.88 ve % 54.49 Fe
Rezerv :% 54.49 Fe tenörlü 23.798 ton görünür rezerv, % 31.88 Fe tenörlü 164.250 ton
görünür rezerv vardır. Yatağın bir kısmı geçmiş yıllarda işletilmiştir.
Baskil-Karakaş Sahası
Tenör : % 51.84 Fe, % 6.54 SiO2, % 0.36 Al2O3
Rezerv : 126.270 ton görünür rezerv. Yatağın bir kısmı baraj gölü altında kalmış olup
kısmen işletilmiştir.
Keban-(Yahyalı ve Birivan-Hemzikan) Zuhurları
Tenör : Bilinmiyor.
Rezerv : 3 adet zuhur. Zuhur olduğundan rezerve yönelik çalışma yoktur.
FLORİT ( F )
Keban-Karamadara Sahası
Tenör : % 40 CaF2, MnO, Pb, Zn, Fe2S, Mn
Rezerv : 604 ton görünür,18.000 ton mümkün rezerv. Yatak geçmiş yıllarda üretilmiş.
KİREÇTAŞI ( Kçt )
Sivrice (Örençay Köyü) Sahası
Tenör : % 54.30 CaO
Rezerv : 36.250.000 ton muhtemel rezerv.
Elazığ-Cipköy
Tenör : -
Rezerv : 80.000.000 ton görünür+ mümkün+muhtemel rezerv.
KROM ( Cr )
İl genelinde: 22 adet yatak ve zuhur gurubu saptanmıştır. Geçmiş yıllarda çoğunda üretim
yapılmıştır. Günümüzde sadece Kapin ve Sori Yataklarında işletme faaliyetleri
sürdürülmektedir.
Tenör : % 15-35 Cr2O3
Rezerv : % 35 Cr2O3 ve üzeri. 500.000 ton görünür+muhtemel+mümkün rezerv, % 15-35
Cr2O3 tenörlü 7.000.000 ton görünür+muhtemel+mümkün rezerv.
MANGANEZ ( Mn )
Karakoçan (Sağın), Maden (Hazerik, Keydan, Satırlı, Körez, Değirmendere, Şadıyan,
Elbistan) Sahaları
Tenör : % 16-20 Mn
Rezerv : 2.000 ton toplam rezerv. Yataklar geçmişte işletilmiştir.
MERMER ( Mr )
Guleman-Altınoluk Köyü Yatağı-ELAZIĞ VİŞNE
Kalite : Kırmızı, yeşil renkli çakıllar gene aynı renkli çimento ile tutturulmasıyla
oluşmuşlardır. Sertliği 3, yoğunluğu 2.72 g/cm3
, porozitesi % 3.2
Rezerv : 15.000.000 m3
. Bu yörede birçok mermer yatakları kişiler ve özel kuruluşlarca
işletilmektedir.
MOLİBDEN (Mo)-WOLFRAM (Şel)
Keban-Soğanlıköy
Tenör : % 0.26 Mo, % 0.051 WO3
Rezerv : 25.000 ton görünür, 230.000 ton muhtemel rezerv.
JEOTERMAL
JEOTERMAL
ALAN ADI
SICAK SU
DOĞAL
ÇIKIŞ ADI
DOĞAL ÇIKIŞ SONDAJ
KULLANIM
ALANI
KURULU
TESİS
DEĞ.
BEL.
Sıcaklık
(ºC)
Debi
(lt/sn)
Potansiyel
(MWt)
Sıcaklık
(ºC)
Debi
(lt/sn)
Potansiyel
(MWt)
KARAKOÇAN Karakoçan 30-45,4 25 41 25 0,63 Termal
tesis Kaplıca ,*
  • MTA, 1996. Türkiye Jeotermal Envanteri
    ** MTA, 2005. Türkiye Jeotermal Kaynakları Envanteri
 
Son düzenleme:

Konu görüntüleyen kullanıcılar

Benzer konular