YÜKSEKOVA’NIN TARİHÇESİ
Tarihi bir kent olan Yüksekova’da sürekli yerleşimin M.Ö.7000’lere değin uzandığı kesin olarak bilinmektedir. M.Ö.1000’de ise yörede Urartu Uygarlığı yaşanmıştır. Eski adı Gever olan Yüksekova, Kanuni Sultan Süleyman döneminde Osmanlı topraklarına katılmıştır.
Yüksekova’nın toplam nüfusu 2012 yılı sayımına göre 115,966 kişidir. Bu nüfusun 68,230’u ilçe merkezinde, 47,736’sı ise köy ve beldelerde yaşamaktadır. Nüfus artışı diğer yerleşim yerlerine göre yüksektir. Yüksekova İlçesinin yüzölçümü 2,291 km2’dir. Coğrafi yapı olarak iki kısma ayrılır. Ova kısmı 200.000 dekardır. İklimi karasal iklim özelliğine sahiptir. Yüksekova’ya bağlı 49 köy köylere bağlı 106 mezra bulunmaktadır.
Tarihi eser olarak Urartu Uygarlığının en kalıcı kanıtları ünlü "Ordu Yolu"dur. Bu yol Yüksekova Kelişin Geçiti’nden Van’a uzanmaktadır. Ordu yolu üzerindeki Keleşin ve Topzava Stelleri anıtları üzerinde Urartu diliyle yazılmış yazıtlar vardır ki bu Uygarlıkla ilgili doğrudan bilgiler bu yazıtlardan elde edilmiştir. Büyükçiftlik Beldesi (Hıravat) kalıntıları; Yüksekova’nın batısında Aviş deresi ağzında büyük bir kent ve kale kalıntısıdır. Buranın önemli Urartu kentlerinden Musaşir olduğu sanılmaktadır. Ayrıca Derav Vadisi Gagevran Köy yakınlarında 11.yy’da kayalara oyulmuş kiliseler vardır. Duvarları içten, nişler ve Hz.İsa’nın yaşamını konu alan freskolarla süslüdür. İlçe Merkezine uzaklığı 80 km .dir
GEVEROK vadisinde CİE HANDEV ADE Tepesinde kayalara kazılmış bini aşkın resim bulunmuştur. Bu resimler yapısal özellikleri nedeniyle NEOLOTİK dönemle tarihlenmektedir. M.Ö lOOO’de ise yörede URARTU uygarlığı yaşanmıştır. Bu uygarlığın en kalıcı izleri ise İlçe sınırları içindeki ünlü ORDU yoludur. Bu yol, URARTU krallığının Van Gölü kıyısındaki merkezi TUŞBA’dan (Van İlinin eski ismi)başlayıp CİLO Dağlarına değin uzanmaktadır. GELYAŞİN ve TOPUZAVA anıtları üzerinde URARTU dili ile yazılmış yazıtlar vardır ki; bu uygarlıkla ilgili en doğrudan bilgiler bu yazıtlardan elde edilmiştir.Büyükçiftlik (Hırvata) Köyü kalıntıları, Yüksekova’nın batısında Orışe deresi ağzındaki büyük bir kent ve kale kalıntısıdır. Burası Urartu’nun önemli kentlerinden Musaşir olduğu sanılmaktadır.
Eski adı GEVER olan Yüksekova Kanuni Sultan Süleyman’ın egemenlik yıllarında Osmanlı topraklarına katılmıştır. 1. Dünya savaşında Ruslar Yüksekova’yı işgal ettiler. 5 Mayıs 1919’da yerli milis kuvvetleri ve şanlı ordumuz tarafından Yüksekova kurtarılmıştır.
COĞRAFİ YAPI
Yüksekova ilçesi doğuda İran devleti ve Şemdinli ilçesi, güneyde Irak devleti, batıda Çukurca ilçesi ve Hakkari ili, kuzeyde Van ilinin Başkale ilçesi ve İran devleti ile çevrili ülkemizin bir serhat ilçesidir. Yüzölçümü 2291 kilometrekare olup Hakkari iline uzaklığı 80 km 'dir
YÜKSEKOVA’NIN İKLİMİ
Yüksekova ilçesi Doğu Anadolu Bölgesi iklim özelliklerini taşır. Dolayısıyla karasal iklim hüküm sürer.
TARİHİ YERLER
Büyük Çiftlik (Hırvaté) köyü kalıntıları; Yüksekova’nın batısında Aviş deresi ağzında büyük bir kent ve kale kalıntısıdır. Buranın önemli Urartu kentlerinden musaşir olduğu sanılmaktadır. Ayrıca Derav Vadisi Gegevran köyü yakınlarında 11.yy’da kayalara oyulmuş kiliseler vardır. Duvarları içten, ve Hz. isa 'nın yaşamına konu alan freskolarla süslüdür.
Kaynak:T.C Hakkari Valiliği
