Kadıköy - Acıbadem Su Terazisi
Acıbadem Su Terazisi; İstanbul’un su ihtiyacını karşılamak için önce su bentleri yapıldı. Su ormanların içinden İstanbul’un merkezine doğru yola çıktı. Bentlerde biriken su, kemerlerle künklerle kente doğru akıtıldı. Su kaynaklarının İstanbul’a uzaklığı her zaman büyük bir bilgi birikimi ve yoğun çabalar gerektirdi. Sonra kentin merkezinde sarnıçlarda birikti. Sarnıçlarda biriktirilen su kente daha düzenli dağıtabiliyordu. Şehrin kuşatmalarda susuzluğa karşı koyabilmesini sağlıyordu.
İşte tepelerden kente akan suyu dizginlemek için de “su terazileri” yapıldı. Su kaynaklarından şehre doğru doğal eğimle hareket eden su, şehir içinde kulelere çıkartılıp yavaşlatılıyor, kontrollü biçimde dağıtılıyordu. Atalarımız kente hayat veren suya layık olduğu değeri verebilmek için mimari anıt niteliğinde birbirinden güzel çeşmeler yaptılar.
Çeşmeyle su sandığı arasındaki kat farkını giderebilmek için ve suyun oluşturduğu basınç sebebiyle toprak künklerinin patlamasını önlemek için su terazisi kullanılırdı. Su terazilerinin taşlarla örülmüş olanları da vardır. Su terazileri suyun hem basıncını ayarlar hem de birden fazla çeşmeye su dağıtımını temin ederdi. İstanbul’daki su terazilerinin çoğu yıkılmış ve ortadan kalkmıştır. Sağlam durumda olanlarının sayısı 30 kadardır.
Acıbadem Su Terazisi, Kadıköy eski suyolları üzerinde yer aldığı sanılan Depolu Su Terazisi’dir. Yaklaşık 4x5 metre boyutunda dörtgen şeklinde ve yaklaşık 12 metre yüksekliğindeki Acıbadem Su Terazisi’nin, üstünde kemerli bir yapı içinde 10-12 m3 hacminde deposu olduğu görülüyor. Yapı tarzı ve hidrolik fonksiyonu açısından İstanbul’daki diğer su terazilerine benzetilmez. Yapı Küfeki taş ve tuğla ile örülmüş yığma almaşık duvardan oluşmakta olup bir yüzünde iki adet pencere ve sonradan açıldığı düşünülen günümüzde var olan bir kapıya da sahip. Terazinin, bilinen antik Khalkedon döneminden kalmış olabileceği tahmin ediliyor.
Su Terazisi Halit Ağa Caddesi’nden Acıbadem’e giderken yolun sağ tarafında yapı blokları arasında sıkışmış, ancak yok edilmemiş ve günümüze dek ayakta kalabilmiş.
KAYNAK: TARİHİN PEŞİNDE
FOTOĞRAFLAR: EROL ŞAŞMAZ
