Üsküdar - Büyük Selimiye Camii
Selimiye Kışlası yanında 1801–1805 tarihlerinde Sultan III. Selim tarafından inşa ettirilmiştir.
Büyük Selimiye Camii, Padişah III. Selim tarafından Barok ve Osmanlı mimarisi tarzlarında yaptırılmış, İstanbul’un Üsküdar semtinde bulunan tarihi cami.
İstanbul’un Üsküdar semtinde bulunan cami Padişah III. Selim’in saltanatı döneminde inşa edilmiştir. Yapım tarihleri konusunda 1789-1807[1] veya 1801-1805[2] tarih aralıkları gibi farklı dönemler öne sürülmektedir.
Selimiye Camii hakkında Hadika yazarı Hafız Hüseyin Efendi şu bilgiyi vermektedir: Banisi, Sultan Selim Han-ı Salis’tir. Eyüp camiini tecdid ve ihya buyurduktan sonra Bina Emini olan rical-i Devlet-i Aliyye’den Uzun Hüseyin Efendi bu camiye dahi Bina Emini tayin olunup 1216 (1801) senesi yapımına başlanıp, 1220 Muharreminin 5. günü (5 Nisan 1805) tamamen bitmiş olup ibadete açılmıştır.
Sultan III. Selim’in sır kâtibi Ahmet Efendi Ruznamesi’ne göre, 23 Zilhicce 1216 (26 Nisan 1802) pazartesi günü, yapılan bir merasimle Kavak Sarayı mahallinde ihya gerde-i şahane olan ta’limli asker kışlağı kurbınde bir camii şerif bina ve ihyası için temel atılarak inşasına başlanmıştır.[3] Caminin mimarı bilinmemektedir. Cami konum olarak yapımı Nisan 1805’te tamamlanan Selimiye Kışlası yakınında bulunmaktadır.
Cami inşa edilirken aynı zamanda sebil, çeşme ve vaktin doğru tespiti için kullanılan muvakkithane ile birlikte inşa edilmiştir. Selimi adıyla anılan tomar ipekli, diba, kadife ve kumaş imalathaneleri camiye akar sağlamak için yaptırılmıştır.
Kumaş tezgahlarının bulunduğu alan 1894 depremi ile yıkılmıştır ve bugün çocuk parkı olarak kullanılmaktadır. Caminin yakınına bir hamam yaptırılmıştır.[4] Günümüzde çocuk kütüphanesi olarak kullanılan yapı ise döneminde sıbyan mektebi olarak inşa edilmiştir. Batı anlayışının geleneksel anlayışlara uyumlaştırıldığı Nizam-ı
Cedid döneminin etkisiyle mahallesi ilk kez şehir planlaması gereklerine uygun tasarlanır. Caminin yapım gayeleri ise hem Selimiye Kışlasında kalacak askere hem de yeni oluşturulan mahalleye ibadethane ve çevresindeki eserlerle, binalarla gerekli sosyal imkanları sağlamaktır. 1950’li yıllarda ve 2004 yılında tadilat ve restorasyon geçirmiştir.
Mimari Özellikleri
Cami mimari planı kare formda olup barok stilindedir ve kare harim merkezi tek kubbe ile örtülmüştür.[5] Caminin beş pencere dizisine sahip 14.60 m çapındaki kubbesi, dört küçük kubbeyle desteklenmiştir.[6] Mihrabı ve minberi somaki adlı kızıl veya yeşil renkte olabilen, bu camide ise gri tonu kullaılan, damarlı ve çoksert bir porfir türü mermerden yapılmıştır.
Cami bunun yanında mermer işçiliği ve ahşap işçiliği bakımından 19. yüzyılın ilk önemli örneklerinden birisidir. Bunun göstergesi sadece içte değil dış cephede de görülebilir. Dış cephesinde kuşevleri de bulunmaktadır.
Kaynak: T.C Üsküdar Kaymakamlığı
