Mevlevihane
Kilis Tekke Mahallesinde, Cumhuriyet Meydanında, eski Adliye Sarayı (Hükümet Konağı) ile karşı karşıya bulunan ve günümüzde camii olarak kullanılan Mevlevihane, Canbolat Paşa’nın Kilis Sancak Beyliği döneminde 1535-1553 yılları arasında yapıldığı düşünülmektedir. Mevlevihane’nin yapım kitabesi olmayıp günümüzde var olanlar ise onarım kitabeleridir. Mevlevihane giriş kapısı üzerindeki kitabesinin son satırı Mevlevihane’nin 1894 yılında yapıldığını göstermektedir. Düzgün, beyaz, sarı/sarımtrak renkli kesme taşlardan yapıldığı için yöre halkı arasında “Ak Tekke /Ak Tekye” olarak bilinir.
Mevlevihane’den günümüze yalnızca semahanesi gelebilmiştir. Mevlevihane’nin semahane çevresindeki diğer yapıları günümüze ulaşamamıştır. Kare planlı ve ana mekânı yüksek bir kubbe ile örtülü olan Semahane muntazam beyaz ve sarımtırak kesme taştan yapılmıştır. Semahane cepheler boyunca sıralanan 21 adet pencere ve tepe pencereleri sayesinde aydınlık ve ferah bir mekândır. Kubbe onikigen yüksek bir kasnak üzerine oturur. Bu kasnağın her cephesinde yuvarlak kemerli birer pencere vardır. Semahanenin dört köşesine ayrıca dört küçük kubbe yerleştirilmiştir. Cephelerde siyah-beyaz renkli taşlarla ve pencereleri çerçeveleyen yatay ve dikey bantlarla hareketlilik sağlanmıştır. Giriş kapısı üzerindeki tepe penceresi ise yuvarlaktır.
Semahanenin kuzey tarafına ahşap mutrıp yerleştirilmiştir. Bu mutrıba kuzeybatı köşedeki bir kapıdan çıkılmaktadır. Semahanede renkli taş kullanımı, nişler ve kubbe kasnağındaki mukarnaslar gibi bezemelere yer verilmiştir.
Mihrap sivri kemerli olup, üzeri koyu mavi, açık yeşil, sarı ve koyu yeşil renkte boyanmış, üzeri de mukarnaslarla doldurulmuştur. Mukarnasların bitiminde palmet, dal ve yaprak motiflerinden oluşan bitkisel bir friz bulunmaktadır. Bu bezeme XVIII. yüzyılın başlarına ait barok ve rokoko intibaını vermektedir.
Kaynak: Kilis İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
