Çoban Mustafa Paşa Külliyesi
Çoban Mustafa Paşa genç bir çoban iken Sultan Yavuz Selim ile Mısır Seferi’ne katılır ve Piri Mehmet Paşa’nın koruyuculuğuna alınır. Zaman içerisinde çeşitli mevkilere yükselir. Sırası ile Kapıcıbaşı ve Rumeli Beylerbeyi olur. Daha sonra Yavuz Sultan Selim’ in kızıyla evlenir. Kanuni Sultan Süleyman zamanında vezirlik görevini yürütür. İstanbul’da 1529 yılında vefat eder.Çoban Mustafa Paşa Külliyesi kapısının üzerindeki Arapça kitabeye göre 1523/4 (H. 930) yılında yaptırılmıştır.
Külliye Cami, türbe, medrese, kütüphane, kervansaray, darüşşifa, imarethaneden meydana gelen bir yapı topluluğudur.
Külliyede çok dengeli bir geometrik düzen göze çarpar.
Külliye, gösterdiği mimari düzen ve içinde bulundurduğu yapıların çokluğu bakımından menzil külliyelerinin en başarılı örneklerinden biridir.
Anadolu’ya ve İran’a giden kervanların, batıdaki topraklardan yola çıkan hacı adaylarının ve doğu yönüne yapılan seferlerde ordunun buradan geçmesi, Gebze’nin kuzeybatısında bir tepe üzerinde bulunan külliyenin bu kalabalık kitlelerin ihtiyacını karşılayacak kapasitede büyük yapılmasına sebep olmuştur.
Kaynak: [TDV İslam Ansiklopedisi](Gebze Kaymakamlığı]
