İtalyanca kelimeler, müzik notasyonunda, sanatçılara bir müzik parçasının nasıl çalınacağı konusunda talimat vermek için yaygın olarak kullanılır. İlk kez 17. yüzyıl İtalyan bestecileri tarafından kullanılan terminoloji o zamandan beri tüm dünyaya yayılmıştır.
1. Tempo
Tempo işaretleri listesi. Dakika başına belirtilen vuruş sayısı (BPM) yalnızca genel bir kılavuzdur. Modern müzikte, BPM sayısını belirten bir
metronom işareti (♩= 120) tempo işaretini tamamlayabilir veya değiştirebilir.
| Terim | Anlam | BPM |
|---|
| adagietto | oldukça yavaş, adagio’dan biraz daha hızlı | 72-76 |
| adagio | yavaş | 66-76 |
| allegretto | orta derecede hızlı, allegro’dan biraz daha yavaş | 112-120 |
| allegrissimo | çok hızlı, allegro’dan daha hızlı | 172-176 |
| allegro | hızlı | 120-168 |
| allegro moderato | orta derecede hızlı, allegro’dan biraz daha yavaş | 116-120 |
| andante | sakince, yavaşça | 76-108 |
| andante moderato | orta derecede sakin, andante’den daha hızlı | 92-112 |
| andantino | orta tempo, andante’den biraz daha hızlı | 80-108 |
| grave | çok yavaş | 25-45 |
| larghetto | oldukça yavaş ve geniş, largo’dan biraz daha hızlı | 60-66 |
| larghissimo | son derece yavaş, largodan daha yavaş | 25 ve altı |
| largo | çok yavaş ve geniş | 40-60 |
| lento | yavaş | 45-60 |
| moderato | ılımlı, orta | 108-120 |
| prestissimo | son derece hızlı, presto’dan daha hızlı | 200 ve üstü |
| presto | çok hızlı | 168-200 |
| vivace | hızlı ve canlı | 140-176 |
| vivacissimo | çok hızlı ve canlı, vivace’den daha hızlı | 172-176 |
Tempo değişiklikler
Tempo değişikliklerinin listesi. Kademeli değişikliklere ilişkin kelimeler, değişikliğin süresini gösteren çizgilerle genişletilebilir, örneğin “
rit. _ _ _”.
| Terim | Kısaltma | Anlam |
|---|
| a piacere | zevkle, tempo sanatçı tarafından karar verilebilir | |
| a tempo | önceki tempoya devam et | |
| rallentando | rall. | gitgide yavaş |
| ritardando | rit., ritard. | gitgide yavaş |
| ritenuto | riten. | hemen yavaşla |
| rubato | serbest bir şekilde tempoyu hızlandırıp, yavaşlatmak | |
| stringendo | gitgide daha hızlı, kelimenin tam anlamıyla sıkılaşan | |
| accelerando | accel. | gitgide daha hızlı |
2. Dinamikler
Dinamik işaretlerin listesi. İşaretler ses şiddetindeki göreceli değişimi gösterir ve belirli ses seviyelerine işaret etmez. Diğer İtalyan işaretlerinin aksine, dinamik işaretler genellikle portenin altına yazılır veya büyük portenin iki dizesi arasında ortalanır.
| Terim | Sembol | Anlam |
|---|
| pianississimo | ppp | olabildiğince hafif, sessiz |
| pianissimo | pp | çok hafif, sessiz |
| piano | p | hafif sesle |
| mezzo piano | mp | orta derecede hafif |
| mezzo forte | mf | orta derecede güçlü |
| forte | f | güçlü, sesli |
| fortissimo | ff | forte’den daha güçlü |
| fortississimo | fff | olabildiğince güçlü ve sesli |
Dinamik değişiklikler
Dinamik değişikliklerin listesi. İşaretler (
) sadece ölçü üzerinde dinamik değişiklikler için kullanılırken, cresc ve dim. uzun bir sürede yapılan değişiklikler için kullanılır. Değişiklik süresini belirtmek için sözcük yönleri tire işaretleri ile genişletilebilir.
| Terim | Sembol | Anlam |
|---|
| crescendo | cresc. veya Crescendo | gitgide yükselen ses |
| diminuendo | dim. veya Diminuendo | gitgide azalan ses |
| fortepiano | fp | önce güçlü, sonra sessiz |
| sforzando, forzando, szforzato | sfz, sf veya fz | aniden aksanlı (nota veya akor üzerine uygulanır) |
| rinforzando | rfz veya rf | takviyeli (nota, akor veya küçük parçaya uygulanır) |
3. Teknikler
Çalım teknikleri için yaygın terimlerin listesi. Terimler, müzisyene istenen sesi üretmek için belirli bir çalma tekniği kullanma talimatını verir.
| Terim | Kısaltma | Anlam |
|---|
| arpeggio | arp. | akor notalarını aynı çalmaktansa, birbiri ardına çalmak |
| glissando | gliss. | bir notadan diğerine devamlı bir kaydırma |
| legato | ara vermeksizin çalınan, birbirine bağlanan notalar | |
| mano destra | m.d. | sağ el |
| mano sinistra | m.s. | sol el |
| con sordino | susturmayla veya (piyanoda) uzatma pedalı olmadan | |
| senza sordino | susturma olmadan veya (piyanoda) uzatma pedalı basılıyken | |
| pizzicato | pizz. | yayla çalmak yerine parmakla telleri çekmek |
| portamento | port. | bir notadan diğerine yumuşak bir kaydırma |
| tutti | tüm orkestra tarafından çalınır | |
| staccato | stacc. | kısaltılmış ve keskin şekilde ayrılmış notalar |
| staccatissimo | staccatiss. | kısaltılmış ve çok ayrılmış notalar |
| vibrato | notanın perdesinde hızla tekrarlanan hafif bir değişiklik | |
4. Ruh halleri
Yaygın ruh hali terimlerinin listesi. Terimler, sanatçının tempo, dinamik ve artikülasyondaki farklılıklar yoluyla bir parçanın ruh halini yakalamasına yardımcı olur.
| Terim | Anlam |
|---|
| agitato | heyecanlı |
| animato | hareketli, canlı |
| cantabile | şarkı söyler tarzda |
| con amore | aşk ile |
| con brio | ruh ile |
| con fuoco | ateşli bir şekilde |
| con moto | hareket ile |
| dolce | tatlı |
| doloroso | kederli |
| energico | enerjik |
| espressivo | dışarıvurumsal |
| grazioso | zarif |
| leggiero | hafif, çevik |
| maestoso | görkemli |
| marcato | işaretli, aksanlı |
| risoluto | kararlı, güçlü |
| scherzando | oynak |
| sostenuto | devamlı |
| tenuto | tutulmuş, devamlı |
| tranquillo | sakin |
5. Tekrarlar
Tekrarlar için talimatların listesi. Talimatlar, sanatçıya parçanın belirli bir bölümünü tekrar etmesini bildirmek için rehber işaretler olarak kullanılır.
| Terim | Sembol | Anlam |
|---|
| Fine | parçanın sonu | |
| Coda | Coda | parçayı sonlandıran bölüm |
| Segno | Segno | bir tekrarın başı veya sonu |
| Da Capo | D.C. | baştan tekrarla |
| Da Capo al Fine | D.C. al Fine | baştan Fine kelimesine kadar tekrarla |
| Da Capo al Coda | D.C. al Coda | en başından Coda işaretine kadar tekrarlayın (bazen To Coda ile değiştirilir), ardından Coda bölümüne atlayın |
| Da Capo al Segno | D.C. al Segno | en başından Segno işaretine kadar tekrarlayın |
| Dal Segno | D.S. | Segnoişaretinden tekrarlayın |
| Dal Segno al Fine | D.S. al Fine | Segno işaretinden Fine kelimesine kadar tekrarlayın |
| Dal Segno al Coda | D.S. al Coda | Segno işaretinden Coda işaretine kadar tekrarlayın (bazen To Coda ile değiştirilir), ardından Coda bölümüne atlayın |
6. Genel
Genel terimlerin listesi. Terimler yaygın olarak
allegro molto (çok hızlı) ve
con amore (aşk ile) gibi diğer terimlerle birlikte kullanılır.
| Terim | Anlam |
|---|
| ad libitum | serbest tempo ile |
| assai | çok, oldukça |
| con | birlikte |
| ma | ama |
| ma non tanto | ama o kadar değil |
| ma non troppo | ama çok fazla değil |
| meno | daha az |
| molto | çok |
| non | değil |
| più | fazla |
| poco | az, biraz |
| poco a poco | azar azar, yavaş yavaş |
| senza | olmadan |
| simile | benzer şekilde |
| subito | aniden, çabuk |
Kaynak: Musicca
) sadece ölçü üzerinde dinamik değişiklikler için kullanılırken, cresc ve dim. uzun bir sürede yapılan değişiklikler için kullanılır. Değişiklik süresini belirtmek için sözcük yönleri tire işaretleri ile genişletilebilir.
