Şiilik, Şia Ve İran Dış Politikası

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Sosyal medyada İran'ın mezhep eksenli dış politika izlediği, bu durumun Türkiye için bir dış tehdit olduğu hususunda görüşler paylaşılmaktadır.
Kişisel görüşüm, LİDER ÖZELLİKLİ (tek adam) yönetimlerin miadını doldurduğu yönündedir.
LİDER ÖZELLİKLİ yönetimlerin son temsilcileri Türkiye ve Rusya'dır.
Bu ülkelerde de kurumsallaşma yaygınlaştığı için, liderlerin yönetimdeki etkinliği azalmıştır.
Benzer bir durum İran içinde geçerlidir.
1979 yılında İran Devrimi'nden sonra ülkede büyük değişiklikler yaşandı.
Günümüzde devrime imkan veren şartlar ortadan kalkmış ve dolayısıyla devrimi yapan kadroların etkinliği de azalmıştır.
Artan nüfusa ve eğitime bağlı olarak, toplum içinde çok sayıda grubun yönetimdeki etkinliği artmıştır.

İsrail'de dahil olmak üzere halkın din eksenli yönetimlere desteği azalmıştır.
Bunun doğal sonucu olarak, devlet yöneticileri de din temelli devlet yönetiminden vaz geçip, jeopolitik çıkarlar, devlet çıkarları, bölgesel hegemonya gibi endişelerle hareket etmeye başlamışlardır.

İran'ın jeopolitik çıkarlar, devlet çıkarları, bölgesel hegemonya gibi endişelerle izlediği dış politika ÖNYARGILAR nedeniyle mezhep temelli dış politika olarak ALGILANMAKTADIR.

ÖNYARGILARIN farkına varılmasına vesile olması umuduyla, İran ve Şiilik hakkında OBJEKTİF veriler içeren bazı bilgileri paylaşmayı uygun görüyorum.

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

1. Şiilik ve Şia Nedir? Aralarında Fark Var mıdır?​

• Şia (Arapça: "şîʿa", kelime anlamı "taraftar, grup"), Hazreti Muhammed'in vefatından sonra, halifeliğin (yani İslam topluluğunun liderliğinin) Ali bin Ebu Talib ve onun soyundan gelenlere ait olması gerektiğini savunan Müslüman topluluğu ifade eder.
• Şiilik, Şia'nın oluşturduğu dini mezheptir; yani Şia'ya mensup olmanın kurumsal, teolojik ve fıkhi (hukuki) sistemleşmiş hali.

Fark var mı?

• Teknik olarak:
  • "Şia", taraftarları ve bu düşünceyi benimseyen topluluğu ifade eder.
  • "Şiilik", bu inanç sisteminin adı, mezhebin kendisidir.
• Günlük kullanımda fark gözetilmez; birbirinin yerine kullanılır.

---

2. Sünnilik ile Şiilik Arasındaki Farklar​

---

3. Şiiliğin Hakim Olduğu Ülkeler​

---

4. İran'ın Şiiliği Yayma Politikaları Var mıdır?​

Evet. İran’ın, İslam Devrimi (1979) sonrası dış politika hedeflerinden biri, "Velayet-i Fakih" (Fakihin Velayeti) temelinde Şii düşünceyi yaymaktır. Bu yayılma hem ideolojik hem jeopolitiktir.
Yöntemleri:

• Dini Eğitim: Necef ve Kum şehirlerinde yabancı Şii öğrenciler eğitiliyor.
• Medya: Al-Alam gibi Arapça yayın yapan medya ile propaganda yapılıyor.
• Silahlı Gruplar:
  • Hizbullah (Lübnan),
  • Husiler (Yemen),
  • Haşdi Şabi (Irak),
  • Zeynebiyun (Pakistanlı Şiiler) gibi milis yapılar destekleniyor.
• Kültürel Yayılma: Şii türbeler restore edilip kutsallaştırılıyor (örnek: Kerbela, Necef, Şam’daki Zeynep Türbesi).
• Diplomatik ve İstihbari Genişleme: Özellikle zayıf Sünni yönetimlerin olduğu yerlerde (Irak, Yemen, Lübnan) Şii nüfus destekleniyor.

Eleştiriler:

• Bu yayılma politikası, "Şii Hilali" kavramıyla tanımlanır (İran’dan Lübnan’a kadar bir yay).
• İran'ın bu yaklaşımı, Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleriyle gerilimlerin kaynağıdır.
• Sünni-Şii çatışmasını körükleyici etkiler yaratmıştır (örneğin: Suriye iç savaşı, Yemen savaşı).