Marmara Denizi’nin güneyinde bulunan, İznik Gölü’nün batısında yer alan bir ilçesidir. Kuzeyinde Yalova ile Karamürsel İlçesi, batısında Gemlik, güneyinde Yenişehir, doğusunda İznik İlçeleri bulunmaktadır. Kuzeyinde Samanlı Dağları, güneyinde Katırlı Dağları ile çevrili, çanak seklindedir. Bursa’ya 45 km. uzaklıktadır. Denizden yüksekliği 125 metredir.
Yerleşim ünitesi olarak Orhangazi; II. Osmanlı Padişahı Orhan Bey tarafından 1362 yılında kurulmuştur. Orhan Bey burada kendi adına bir camii ve hamam yaptırarak civarda bulunan Türk aşiretlerini buraya yerleştirmiştir. Pazarköy adını alan bu yerleşim merkezi o sıralarda İznik’e bağlıydı.
1879 yılında Pazarköy bucak merkezi olmuştur. 1893 yılında ise Bursa iline bağlı ilçe merkezi olmuş ve 1913 yılında Orhangazi adını almıştır.
İstiklal harbi sırasında ilçe Yunan işgaline uğrayıp, tarihin en karanlık ve talihsiz dönemini yaşamıştır. 1920-1922 yılları arasındaki işgal 2 yıl sürmüştür. 10 Eylül 1922 tarihinde işgalci Yunan kuvvetleri ilçeyi terk etmişlerdir. Her tarafı yakıp, yıktıkları için Kaymakamlık bir süre Gürle köyünde göreve devam etmiştir.
İlçede Karadeniz ve Akdeniz iklimleri arasında bir geçiş iklimi hâkimdir. Doğal bitki örtüsü; nemli orman, kuru orman alanları ile maki (sürekli yeşil görünen ağaççık-çalılıklar) ve psödomaki (maki benzeri çalılıklar) alanlarından oluşmaktadır. Marmara bölgesinin iklim özellikleri, ilçemizde de aynen görülür. Yazlar sıcak ve kurak (ancak Akdeniz Bölgesindeki kadar sıcak ve kurak değil), ilkbahar, sonbahar ve kış ayları da ılık ve yağışlı geçer. Yıllık yağış ortalaması 500 mm’nin üzerinde olan yerlerde, doğal ormanlar (insan eli değmeden) kendiliğinden yetişebilmektedir. İlçede ise yıllık yağış ortalaması 701 mm.dir.
Orhangazi’nin ekonomi, tarım ve sanayiye dayanmaktadır. İlçenin toplam alanı 476.000 dekar olup, bunun 140.990 dekarı ekilebilir arazi, 7.500 dekar çayır, mera arazisi, 159.360 dekar orman arazisi, 168.150 dekarı ise tarım dışı arazidir. Tarımda kullanılan arazinin 64.540 dekarlık alanı sulanabilir arazi olup, bunun 27.500 dekarlık kısmı devlet imkânları ile sulanabildiği halde 37.040 dekarlık alan ise çiftçinin imkânlarıyla sulanabilmektedir.
İznik Gölü’nün %51’ine sahip olan ilçede Su Sporları, Katırlı ve Samanlı Dağlarında Tracking ve dağ sporları gelecek vaad etmektedir. Ayrıca Gürle Dağı, yamaç paraşütü için çok elverişlidir.
Keramet Köyünde bulunan doğal ılıca ve M.Ö. 5400 yıllarına kadar uzanan Ilıpınar kazı çalışmaları, Orhangazi turizmine alt yapı oluşturmaktadır. İlçenin bulunduğu alan çok eski devirlerden bu yana yoğun yerleşimlere sahne olmuştur. Geniş bir tarih hazinesine sahiptir. Bunların en önemlisi Ilıpınar kazılarında ortaya çıkmıştır. Dünyanın en eski eşyaları ve mezarları bu kazılar sonucu elde edilmiştir. Ilıpınar Höyüğü, ilk kez 1948 yılında Türk araştırmacı K. Köktem tarafından keşfedilip bilim dünyasına duyurulmuştur. Bursa bölgesinin en eski yerleşim birimi olduğu belirtilen Ilıpınar Höyüğünde yapılan kazılar sonucunda M.Ö.5400 yıllarına dayanan ve dünyanın en eski eşyaları ile mezarlarının bulunduğu çok sayıda tarihi eserler bulunmuştur. 1987 yılında başlayan II. dönem kazılarda çok sayıda tarihi eser bulunmuş, ilk yerleşim düzeni ve kullanılan alet ve eşyalar ile ilgili bilgiler bizlere sunulmuştur. Doğu Marmara Bölgesi Ilıpınar kazılarını hala Jacob Roodenberg – Songül Alpaslan yürütmektedir.
Karsak Deresi tarihi köprüsü, Gürle Köyü eski kilise kalıntıları, Tarihi Osmanlı evlerinin çok olduğu Akharem Köyü ve Sölöz Beldesi, Gedelek Köyü Pınarbaşı mesire alanı, Nadır mesire alanı gezilebilecek yerler arasındadır.
İlçenin nüfusu 2019 nüfus sayımında 79.145’dir.