Merkez ilçeler ile birlikte 16 ilçesi bulunmaktadır.
İlçenin Tarihi
İlçe, Anadolu’nun Türkleştirilmesi faaliyetlerine zemin hazırlamak üzere, Anadolu’ya gelen Türk güçlerince kurulmuştur. Türk güçlerinin önderliğini Seyidi Ali, Yahya Ali(Yahya Gazi) ve Benli Gazi’nin yaptıkları bilinmektedir. Nitekim başta İlçemizin kendi adı olmak üzere bazı mahalleler şimdiki isimlerini bu şahıslardan almaktadır. Örneğin; İlçemizin Yahyalı adını “Yahya Ali’’,Gazibeyli Mahallesi ise adını “Benli Gaziden’’almıştır.
İlçede bulunan Ulu cami önündeki türbenin Yahya Gazi’ye ait olduğu bilinmektedir. Yine Devlet Hastanesi’nin bulunduğu bahçede halen mevcut bulunan Kümbet içersindeki kitabede yazılı bulunan 1075 tarihi yukarıda adı geçen kişilerin önderliğindeki Türk güçlerinin, bu tarihlerde Yahyalıya geldiklerini göstermektedir.
İlçede halen mevcudiyetini koruyan tarihi yapıların Anadolu Selçuklu mimarisinin özelliklerini taşıdığını söylemek mümkündür. 1913 yılında Belediye teşkilatına kavuşan şehrimiz, o yıllarda Niğde’ye bağlı bir kasaba iken, Cumhuriyet döneminde Develi ilçesine bağlı bir nahiye durumuna gelmiş ve 1954 yılında Kayseri’ye bağlı ilçesi statüsüne kavuşmuştur.
Coğrafi Yapısı
Denizden yüksekliği 1210m olan İlçemiz, Erciyes Dağı’nın güney yönünde kalan Sultan Sazlığı’nı kuşatan düzlüklerin ve Sakız Dağı’nın doğuya bakan yamaçlarında bir vadi içinde kurulmuş olup, vadi boyunca uzunluğu 8km.’yi bulan bir mesafeye yayılmıştır. İlçemizin yüz ölçümü 1225 km2‘dir.
İlçe, Kayseri İlinin güneyinde kurulmuş olup, kuzeyi Develi, güneydoğusu Adana’nın Feke İlçesi, güney batısı ve güneyi Niğde’nin Çamardı ve Kayseri’nin Yeşilhisar İlçeleri ile çevrilidir.
İlçede karasal iklim hüküm sürmekle beraber, özellikle güneyindeki rakımı düşük ormanlık bölgede tamamı ile Akdeniz iklimi hüküm sürer. Yıllık maksimum yağış ortalaması 500 mm dir. En çok kar kalınlığı 33 cm olup karın yerde kalma süresi 27 gündür. İlçenin coğrafi durumu nedeni ile ekonomik faaliyet alanında kısmen içine kapalı bir yapı oluşturmaktadır. Kayseri-Adana karayolundan 31 km içeride olması, ilçeye gelen yolun “çıkmaz sokak’’ durumunda bulunması, ekonomik yapının “Pazar ekonomisine’’ değil, “aile ekonomisine’’ dayalı olması, ilçe halkını içe kapanık duruma getiren etkenlerin başlıcaları olmuştur
İlçenin akarsular ve kaynakları olarak, İlçenin Gözbaşı mevkiinden ve Derebağ Kasabası Çağlayan mahallesinde Büyük Pınar mevkiinden çıkan suların birleşmesi ile oluşan ve güneyden Ağcaşar Barajı’na ve kısmen Sultan Sazlığı’na dökülen Yahyalı Çayı (Kocaçay) ile ilçe sınırları içinden çıkan ve Ağcaşar Barajı’na dökülen çınar kaynağı, Kocahacılı Köyü ve Yerköy Köyü ortak sınırlarından çıkan Sultan Sazlığı’na dökülen Karaboğa kaynağı ile, Göynük mevkiinden çıkan Esiri Kaynağı, Özbek mevkiinden çıkan Özbek Kalın kilise kaynağı ile irili ufaklı bir çok su kaynakları mevcuttur. Yine ilçe sınırları içerisinden çıkan ve Zamantı ile birleşen Ulupınar-Kapuzbaşı Çayı, Kapuzbaşı Şelaleleri ile Büyükçakır Köyü içinden çıkan Büyük Şelale de önemli su kaynaklarıdır.
Yine ilçenin Karaköy sınırları içinden çıkan Menteş Suyu, Yeşilköy Köyü sınırları içinden çıkan Ziyaret Şelalesi suları da belli başlı su kaynaklarımızdandır. İlçemiz deprem yönünden 3.derecede depreme hassas kuşak içerisindedir.
İdari Yapı ve Nüfus
İlçenin İl İdaresi Yasasına göre örgütlenmesi sağlanmış olup, Genel İdarenin başı olan Kaymakamın emri altındaki kuruluşlar; Yazı İşleri Müdürlüğü, Emniyet Müdürlüğü, Jandarma Komutanlığı, Mal Müdürlüğü, Milli Eğitim Müdürlüğü, Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Nüfus Müdürlüğü, Tapu Müdürlüğü, Sağlık Müdürlüğü, Kütüphane Memurluğu, PTT Müdürlüğü, Müftülük Sosyal Güvenlik Merkezi Müdürlüğü, Orman İşletme Şefliği‘dir.
İlçenin, mülki sınırları içerisinde 1 Belediye ve 41 Mahalle bulunmaktadır.
İlçenin 2022 yılı TÜİK verilerine göre, genel nüfusu 35.481’dir.
Sosyal Yapı
İlçede İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü, 1 Anadolu İmam Hatip Lisesi, 3 Anadolu Lisesi,2 Anadolu Meslek Programı,1 Anaokulu,1 BİLSEM (Üstün veya Özel Yetenekliler),1 Fen Lisesi, Halk Eğitimi Merkezi, 25 İlkokul,1 İmam Hatip Lisesi,7 İmam Hatip Ortaokulu,1 Mesleki Eğitim Merkezi,1 Akşam Sanat Okulu (DHGM),9 Ortaokul,2 Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi,1 Özel Eğitim Anaokulu,1 Özel Türk İlkokulu,2 Yatılı Bölge Ortaokulu,1 Özel Muhtelif Kurslar,2 Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu bulunmaktadır.
Kültür ve Turizm
Kapuzbaşı Şelaleleri: Dünyanın en yüksek ikinci şelalesi durumunda olan Kapuzbaşı şelalesi, görenleri adeta büyülemektedir. Kapuz Başı şelalesinin aktığı yerin rakımı ise 700 m.dir. Aladağ’ın zirvesinde bulunan kar ve buzullardan beslenmekte ve ziyaretçilerini yazın sıcaklığında buz gibi çağlayan sularının serinliği ile karşılamaktadır. Zamantı ırmağının iki yanında ve ırmağın üzerini kapatan tabii bir köprünün baş kısmında yer alan 20 mt. Yükseklikte Yeşilköy şelalesi vardır. Yine Kapuz Başı Köyü yakınında tepenin doğu ve güneyindeki derin vadi yamaçlarından irili ufaklı büyük bir gürültü ile akan ve görenleri hayrete düşüren vadinin yamacından, Voklüz ayna şeklinde çıkan sular büyük şelale halinde Suarısı deresine dökülerek oradan da Zamantı ırmağına karışmaktadır. Yörede beş tanesi büyük, iki tanesi küçük olmak üzere yükseklikleri 30 ile, 70 m.yi bulan ve her biri dereyi besleyecek güçte olan 7 şelale vardır. Ayrıca ilçeye 7km. Uzaklıkta Derebağ Şelalesi de görenleri büyüleyecek derecede bir görkeme sahip oluşuyla, görmek isteyenleri etkileyecek bir doğa harikasıdır. Büyük bölümü orman içinden geçen yolun manzarası keyif verici. Yorgunluğu alıp götürüyor. Kapuzbaşı Şelaleleri, Aladağ Milli Parkı sınırları içerisindedir. Şelale, Aladağlar trekking parkurunun en güzel durak noktalarından biri. Adana-Kayseri arasındaki Aladağlar geçişini 5 günde tamamlayan gruplar, 4. gün Kapuzbaşı Şelaleleri’nin yanı başında çadır kurup konaklıyorlar. Bölgeye, yaz aylarında gidilmesi tavsiye edilmektedir.
Yedigöller: Fiziki coğrafyası nedeni ile de Türkiye’nin en önemli doğa yürüyüşü alanlarından biridir. Taban yüksekliği ortalama 3100 m. olan Yedigöller, doğusunda Hacer boğazından itibaren yükselti kaybederek Hacer vadisine ve ormanına, oradan da Kapuz Başı
Şelalelerine kadar uzanır. Kayseri’nin Yahyalı ilçesi sınırları içerisinde yer alan ve Türkiye’nin en güzel peyzaj alanlarından birisi olan Yedigöller çepeçevre onlarca zirvesiyle, dağ-buzul gölleriyle, yüksek dağ bitkileri, yaban hayatı, buzul ve buzul kayalıkları ile, Temmuz ayında eşsiz bir manzara ortaya koyar. Temmuz ayının ilk haftasında göl sayısı 80’e ulaşır. Karlar eriyip azaldıkça, sonbahar da, ikinci ilkbaharın çiçekleri açar. Sonra karlar erir ve Aladağlar, Karadağlar olur. Yahyalı ilçesine 60-70 km. mesafede bulunan Yedigöller’e Ulupınar köyü, Hacer Ormanından 6-7 saat süren bir yürüyüşten sonra ulaşılır. Bu göllerin tamamı kar ve buzul suları ile beslenmektedir.
Zamantı Irmağı: Zamantı Irmağı ilçe hudutları içerisindeki uzunluğu 50 km.dir. Vadi içerisinde bulunan Yeşilköy köyü ile Büyükçakır köyü arası ‘Rafting’ için bulunmaz bir alandır.
Ekonomik Yapı
İlçede en eski faaliyet olarak halıcılıktan bahsetmek yerinde olacaktır. Ayrıca; Elmacılık, Hayvancılık, Madencilik ve Madenciliğe bağlı Nakliyecilik başlıca ekonomik faaliyetleri teşkil etmektedir. Maden nakliyesi lokomotif sektör olarak gelişmiştir.
İlçe Merkezi ve ova mahallesinden Yerköy, Mustafabeyli, Kocahacılı, Kopçu, İlyaslı, Yuları, Çubuklu ve Senirköy Mahallesinin ana geçim kaynağını tarla ziraatı, meyvecilik ve diğer ticari ve endüstri bitkileri tarımı teşkil etmektedir. Bu mahallelerimizde sulu tarım yapılmakta olup diğer 21 mahallede ise kuru tarım (hububat, baklagil) yapılmaktadır.
İlçe ekonomisine katkısı yönünden büyük önem taşıyan hayvancılık ilçe genelinde önemli bir gelir kaynağını teşkil etmektedir.
Mahalli İdareler
6360 sayılı Yasa kapsamında, 30 Mart 2014 Mahalli İdareler Genel Seçimlerinden sonra İlçe Belediyesine bağlı 41 mahalle bulunmaktadır.
