BAHÇE TARİHİ, KÜLTÜREL VE EKONOMİK DURUMU
Antik Çağda Kilikya Bölgesi içerisinde yer alan Bahçe MÖ.1000’lerde Kargamış Hitit Krallığının sınırları içerisinde olup, bir kale kalıntısı üzerinde kurulmuştur. MÖ.XIV. yüzyılda Hititlerin egemenliği altında olup, Hitit Federasyonu’ndan Kızvatna Krallığının toprakları içerisinde idi. Asurlular bir süre bölgeyi egemenlikleri altına almışlarsa da sonunda Kilikyalılar onlara karşı ayaklanmışlardır. MÖ.VI. yüzyılın ortalarında Kilikya Bölgesi ile birlikte Perslerin eline geçmiş ancak, MÖ.333 yılında Büyük İskender’in Pers İmparatoru Darius’u yenmesinden sonra yöre Makedonyalıların egemenliğine geçmiştir. Büyük İskender İmparatorluğu’nun parçalanmasından sonra Çukurova ile birlikte Bahçe yöresi de Seleukosların payına düşmüştür. Ardından Romalıların egemenliğine girmiştir. İmparator Hadrianus MS.120-135 yıllarında Çukurova bölgesine önem vermiş ve burasını önemli bir ticaret merkezi haline getirmiştir.
MS.395’de Roma’nın ikiye ayrılmasından sonra Adana ile birlikte, Doğu Roma’nın (Bizans)yönetimine girmiştir. Bizans hakimiyeti VII. yüzyıl ortalarına kadar devam etmiştir. Abbâsilerle, Araplar bu bölgeye akınlar düzenlemişler ve kısa bir süre sonra 965 yılında Bizanslılar yöreye yeniden egemen olmuşlardır. Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Türkmen boylarından bazıları yöreye yerleşmişler, Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılmasından sonra 1335’te Ramazanoğulları Beyliğinin eline geçmiştir. 1336 yılında Memlûklular bölgeyi hâkimiyetleri altına almışlardır. 1378 yılında Ramazanoğulları Beyliği döneminde bölgede ziraat ve hayvancılık yeniden gelişmiş, kent ve yollar îmar edilmiştir. Yavuz Sultan Selim’in Mısır Seferi sırasında Osmanlı topraklarına katılmıştır. Kanuni Sultan Süleyman’dan sonra yörede huzursuzluklar ve yönetimde boşluklar yaşanmış, bu durum XVIII. yüzyıldan sonra daha da kötüye gitmiştir. Yöredeki aşiretler köylere baskınlar düzenleyerek köyleri yağmalamışlardır. Bunun üzerine halk köylerini ve tarlalarını bırakarak dağ yamaçlarına çekilmiştir.
I. Dünya Savaşı sırasında bu karmaşa kendisini daha çok hissettirmiştir. Bunun üzerine 1866 yılında Fırka-i İslâhiye bölgede düzenlemeler yapmış ve Bahçe’yi Halep vilayetinin Maraş sancağına bağlı bir kaza yapılmıştır. Ardından da 1878’de Adana Vilayetinin Cebel-i Bereket (Osmaniye) Sancağına bağlanmıştır. I. Dünya Savaşı’ndan sonraki yıllarda Çukurova yöresini Fransızlar işgal etmiştir. Bu arada Bahçe bir süre için boşaltılmıştır. Çukurova’da başlayan direniş hareketleri sonucunda bölgede çete harbi başlamış, 1921’de Kuvayı Milliye’nin direnişi karşısında Fransızlar zor durumda kalmışlar, bunun sonucu olarak da 20 Ekim 1921’de Yeni Türkiye Cumhuriyeti ile yapılan Ankara Antlaşması ile bölgeyi terk etmişlerdir.
Cumhuriyetin ilanından sonra; Çukurova yöresi ve Bahçe yeniden imar edilmiş, 1933’te belediye teşkilatı kurulmuş, ve Adana’ya bağlı ilçe konumuna getirilmiştir. Osmaniye’nin 1996’da il olması üzerine de Adana’dan ayrılarak Osmaniye’ye bağlanmış ve kendisine bağlı olan Hasanbeyli yeni ilçe olmuştur.
a)Sanayi: İlçe Merkezinde faaliyette bulunan Gökçedağ Rüzgâr Enerji Santralinde 54 tribün bulunmaktadır. Bir tribün 2,5 (MW) gücünde olup, bir saatlik üretim toplamı 135 (MW)’ dir. Ayrıca Sarıtepe Demirciler Rüzgar Enerji Santralinde ise 31 adet tribün bulunmakta olup, kurulu gücü 80.3 (MW) ’ dir. ABC Kimya Sanayi Anonim Şirketi gerek iç piyasaya gerekse ihracata yönelik deterjan hammaddesi ve deterjan üretmektedir. Barit Maden Türk Anonim Şirketi boraks üretimi yapmaktadır. Ayranöz Doğal Kaynak Suyu, Ayran Su Doğal kaynak Suyu, Bağcı Su Doğal Kaynak Suyu, Bahçe Pınar Doğal Kaynak Suyu, Gökçedağ Ayran Su Doğal Kaynak Suyu, İdeal Doğal Mineralli Kaynak Suyu, Max Pure Doğal Kaynak Suyu şişeleme tesisleri üretimlerini sürdürmektedir. 78 ortaklı Küçük Sanayi Sitesinde 78 işyeri bulunmaktadır. 61 iş yeri üretime geçmiş ve 90 kişinin istihdamı sağlanmıştır. 17 işyeri ise boş durumdadır.
EKONOMİK DURUMU:
b) Bankalar: İlçemiz merkezinde T. C. Ziraat Bankası mevcuttur. Ayrıca; İş Bankası, Akbank, Garanti Bankası, Denizbank, Vakıfbank ve Finansbank, Türkiye Ekonomi Bankası’nın ATM’leri ilçemizde bulunarak, halkımıza hizmet vermektedir Romalılar döneminde FLAVİOPOLİS adı ile görkemli bir kent olan Kadirli, 1515 yılında Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlı döneminde Maraş beylerbeyliğine bağlı bir sancak (Kars-i Zülkadriye) olan Kadirli de, 1865 de ilçe,1872 yılında da belediye kurulmuştur. Şehre Osmanlı döneminde, “PAZARYERİ” ve “KARSPAZARI” gibi değişik adlar verilmiş olup İlçe 1928 yılında Kadirli adını almıştır. I.Dünya savaşı sonunda 14 mart 1919 yılında ermeni ve Fransızlar tarafından işgal edilmiş olan ilçemiz,7 Mart 1920 de düşman işgalinden kurtulmuştur.
BAHÇE İLÇESİNDE BULUNAN TARİHİ VE TURİSTİK YERLER
Bahçe ilçesi tarihi eserler bakımından nispeten fakir bir yöredir. İlçenin merkeze girişinde bulunan şehir mezarlığı arkeolojik alan olmasına rağmen bilimsel bir araştırma yapılmadığı için hakkında sağlıklı bilgi edinilememiştir. Fakat bilimsel esaslara dayalı bir arkeolojik araştırma yapıldığı taktirde tarihi kıymetinin ortaya çıkacağı kesindir.
AĞCABEY CAMİİ
Merkez Ağcabey cami, ilçe merkezinde Atatürk meydanında bulunmaktadır. Cami defalarca restorasyondan geçtiği için sadece caminin minaresi tarihi eser özelliğini korumaktadır.
Kitabesinde yazıldığına göre, Hicri 1224 Miladi 1809 yılında Ağcabey isimli şahıs tarafından yaptırılmıştır. Halbuki cami, miladi 1489-1490 yılları içinde Dulkadiroğullarından Alaüddevle tarafından inşa ettirilmiş ve miladi 1809 yılında Ağcabey tarafından yenilenmiştir. Gövdesindeki helezoni yivleri ile Memluk ve Selçuklu mimari karakterini arz eden minarenin vaktiyle çinilerle süslü olduğu söylenmektedir. Cami ise, belirli zamanlarda yapılan tamirat nedeniyle orijinalliğini kaybetmiştir. Günümüzde ahşap bir durumda olup üzeri kiremit ile örtülü bir çatıya sahiptir. 2011 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğünce caminin yeniden restorasyon çalışması başlatılmış olup, restorasyon çalışması 2012 yılında da halen devam etmektedir.
AĞCABEY ve AĞCABEYZADE MEHMET AĞA KÜMBETİ
Şehir mezarlığı içerisinde bulunan iki kümbetten birisi 1854 yılında, diğeri ise 1856 yılında Ağcabey ailesi tarafından Ali oğlu Kamber adlı bir mimara inşa ettirilmiştir. Kare bir plana sahip olan kümbet üzerindeki ahşap çatı geçen zaman içerisinde yıkılmıştır. Daha sonra yapılan çalışmayla çatısı kubbe biçiminde yenilenmiştir. Pembe renk çingi taşından olan mezarın baş ve ayak taşları çiçek motifleriyle ve kılıç resmiyle süslenmiştir. Kümbetlerde ikişer mezar bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi Ağcabey ve zevcesine, diğeri ise Ağcabey Zade Mehmet ağa ve zevcesine aittir. Kümbetler yakın zamanda Adana Kültür Varlıklarını Koruma Kurulunca orijinalliğini yitirmeden yeniden restore ettirilerek yenilenmiştir.
DERVİŞ PAŞA GÖZETLEME KULESİ
İlçe 1850 yılında Maraş sancağına bağlı Kızılyer adını alarak mütesellimlikle idare edilirken Abdülmecit’in kumandanı olan Derviş Paşa tarafından 1865 yılında ilçenin giriş çıkışını sağlayan, doğuda Ayran boğazını, batıda Kanlıgeçit mevkiini gözetlemek için yaptırılmıştır.
İlçemizdeki başlıca rekreasyon alanları ise; Şifa Pınarı Mesire alanı ve Arif Yaşar Fettahlıoğlu Kale Parkıdır.
ŞİFA PINARI MESİRE ALANI
Kent Merkezinin kuzeyinde, Bekdemir köyü yolu üzerindedir. Voklüz bir kaynak olan Uyuzluk Suyunun halk arasında kaşıntıya iyi geldiği söylenir. Kaynağın çıktığı yerde yaklaşık üç dönümlük arazi belediye tarafından piknik alanı olarak düzenlenmiştir. Yaz aylarında özellikle hafta sonlarında günübirlikçi olarak yoğun olmaktadır.
ARİF YAŞAR FETTAHLIOĞLU KALE PARKI
Kent merkezinin güneyindeki yamaç üzerinde kente hakim bir konumda olacak şekilde ve tarihi bir kale görünümünde, belediye tarafından 1998 yılında yapılmıştır.
KIZLAÇ KÖYÜ KOCA ÇINAR
Kızlaç köyünde bulunan yaklaşık 450 yıllık Koca Çınar muhteşem görünüşü, serin gölgesi, buz gibi memba suyuyla gezilip görülmeye, hatta piknik yapılmaya değer Kültür ve Tabiat Varlığıdır.
KARAOLUK MESİRE ALANI
Bahçe ilçesi Akçadağ eteklerinde yukarı Arıcaklı Köyünde bulunan mesire alanı eşsiz doğa harikasıyla, yerli yabancı tüm ziyaretçilerin uğrak noktasıdır.
Bahçe ilçesi, rakımının 665 olması, çevresinin ormanlarla kaplı olması, havasının temiz, suyunun memba olması sebebiyle özellikle Yayla Turizmine elverişli konumdadır.
BAHÇE İLÇESİNDE HALK KÜLTÜRÜ
Bahçe ilçesinde merkezde şehir kültürü hakimdir. Kadın – erkek modern giyinmektedirler. Yöre mutfağının en önemli malzemesi bulgurdur. Yöresel yemeklerin çoğu bulgur ile yapılmaktadır; Bulgur Pilavı, İçli Köfte, Mercimek Köftesi, Kısır, Yaprak Sarması-Dolma gibi… Tirşik, Toğga, Yüksük Çorbası, Tarhana Çorbası, Eşkili Çorba yöremizin en meşhur yemekleridir. Ayrıca Ramazan Bayramında Ramazan Kömbesi (Kuru Kömbe, Yoğurtlu Kömbe, Etli Kömbe) yapma geleneği halen devam etmektedir.
Aşık Gül Ahmet YİĞİT, Aşık Ali TÜRK (GAYGILI), Aşık Fezai ilçemizin yetiştirdiği ender halk ozanlarımızdır. Merhum Ali CAN, Merhum Ali SAĞLAM yöremize has şiirlerini en iyi dile getiren şairlerimizdir.
İlçemizde dokuma sanatını yapan bir adet kilim dokuma ustası (Dokumacı Bekir), yemeni yapan bir adet yemeni ustası (Kerem KELEŞ), binek hayvanlarına semer yapan iki adet semer ustası (Semerci Ağca Mehmet BURHAN, Ayhan ÇELİK), Ahşaptan ev eşyası yaparak bu mesleğe başlayan, daha sonra kendini geliştirerek Ağaç Oymacılığı yapan bir adet ağaç oymacılğı ustası (Kaşıkçı Veysel - Veysel ÇELİK) geçimlerini bu sanatları yaparak sağlamaktadırlar. Ellerinin altında çalışacak kimse olmadığı için kendilerinden sonra ilçede bu mesleği yapan kimse olmayacağından, bir müddet sonra unutulmaya yüz tutan meslekler grubuna dahil olarak anılacaklardır.
İlçemizde, 06 Temmuz Bahçe’nin Düşman İşgalinden Kurtuluş Günü olarak büyük bir coşkuyla kutlanmaktadır.
Ağcabey Cami, Ağcabey ve Ağcabey Zade Mehmet Ağa Kümbeti, Derviş Paşa Gözetleme Kulesi, İrep Hatun Köprüsü, Şifa Pınarı Mesire Alanı, Arif Yaşar Fettahlıoğlu Kale Parkı, Kızlaç Köyü Koca Çınar ilçemizi ziyaret etmek isteyenlerin gezip görmek isteyeceği tarihi, turistik ve kültürel yerlerimizdir.
Ayrıca ilçenin etrafını çevreleyen yem yeşil ormanlık alanları, serin havası, memba suyu ile yayla turizmi için çok elverişli bölgedir.
BAHÇE SOSYAL DURUM
Kentin gelişmesi ve büyümesi, (E–90) ve (D–400) karayollarının kent kenarından geçmesiyle hız kazanmıştır. Sanayi tesislerinin kurulması ve işletilmesine de bu gelişmeden sonra başlanmıştır. Önemli ulaşım yolları üzerinde bulunmasına rağmen kentin ticaret fonksiyonu fazla gelişmemiştir. Adana, Gaziantep ve Osmaniye gibi ticaret fonksiyonu fazla gelişmiş kentlere yakın olması, ticaret fonksiyonunu olumsuz etkilemiştir. Kentte sadece perakende olarak günlük tüketim maddelerinin ticareti yapılmaktadır. Kentin en önemli ticari iş yerleri karayolu üzerinde sayıları 10 kadar olan dinlenme tesisleridir. 1974 yılında açılışı yapılan ABC Kimya Sanayi Anonim Şirketi ile 1978 yılında açılan Barit Maden Türk Anonim Şirketi, 2010 yılında açılan Gökçedağ Rüzgar Enerji Santrali ve 7 adet İçme suyu dolum tesisleri bulunmakta ayrıca sanayi sektöründe çalışanların nüfusunun % 39.5’i bu tesislerde çalışmaktadır.
Bahçenin İlçe merkezi olmasının gerektirdiği idari fonksiyonlar dışında, sosyal fonksiyonları fazla gelişmemiştir. Kültürel fonksiyonlar olarak da sadece ilk, orta dereceli okullar ve Osmaniye Korkut Ata Üniversitesine bağlı Bahçe Meslek Yüksek Okuluna sahiptir. Sinema, tiyatro, festival, panayır gibi etkinlikler henüz Bahçe’de bulunmamaktadır.
İlçede yapılaşma hızla devam etmektedir. Buna rağmen az da olsa konut sıkıntısı çekilmektedir.
İlçemiz homojen bir nüfus yapısına sahiptir. Tutucu karakterde bir yığılma ve buna dayalı bir yerleşim tarzı görülmemektedir. İlçe merkezinde 15, köylerde 36 olmak üzere toplam 51 cami bulunmaktadır. Müftülüğe bağlı 24 tane Kur’an Kursu olup, bu kurslarda 481 öğrenci eğitim görmektedir.
İlçemizde; önemli sayılabilecek sanayi kuruluşları olarak; Gökçedağ Rüzgâr Enerji Santrali, ABC Kimya Sanayi Anonim Şirketi, Barit Maden Türk Anonim Şirketi ve Ayranöz Doğal Kaynak Suyu, Ayran Su Doğal kaynak Suyu, Bağcı Su Doğal Kaynak Suyu, Bahçe Pınar Doğal Kaynak Suyu, Gökçedağ Ayran Su Doğal Kaynak Suyu, İdeal Doğal Mineralli Kaynak Suyu, Max Pure Doğal Kaynak Suyu) 7 adet kaynak suyu şişeleme tesisi bulunmaktadır.
İş arama durumunda olan vatandaş müracaatı çok nadir olmaktadır. Müracaat halinde çözümlenmeye çalışılmaktadır.
İlçemizde, 5 adet eczane, 8 adet fırın, 25 adet özel ve kamu kuruluşu yemekhanesi, 54 adet bakkal - market, 4 adet kasap, 2 adet halk pazarı, 25 adet lokanta, 6 adet pastane, 5 adet tekel bayii, 1 adet tuz imalathanesi, 2 adet değirmen mevcuttur.
İlçe merkezinde bir sağlık ocağı, İlçemizdeki Hastane Bahçe Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi olup, Bahçe Toplum Sağlığı Merkezi Başkanlığında 2 Doktor, 2 Çevre Sağlık Teknisyeni, 2 Ebe, 2 V.H.K.İ., 2 Tıbbi Sekreter, 1 Memur, 1 Şoför, 1 Kadrolu İşçi (Tercüman), 4 Hizmetli bulunmaktadır. Aile Sağlığı Merkezinde 6 Doktor ve 6 Aile Sağlığı Elemanı bulunmaktadır. Bekdemir, Yukarıkardere ve Kızlaç Köylerinde sağlık evi bulunmaktadır. Her Sağlık Evinde aktif olarak 1 sağlık personeli (hemşire) görev yapmaktadır. Toplum Sağlığı Merkezi Başkanlığına ait 1 adet araç mevcuttur.
İlçede 112 acil yardım istasyonu mevcuttur. İstasyonda; 8 Şoför, 9 ATT, 10 Acil Tıp Teknikeri görev yapmaktadır.
Ayrıca Aile Sağlığı Merkezinde, 2018 yılsonu itibariyle 64633 hasta muayene olmuştur. 317 hasta ise sevk edilmiştir.
İlçemizde 15 siyasi parti teşkilatı, 40 dernek, 2 dernek temsilciliği, 5 sendika temsilciliği, 2 adet çay bahçesi, 2 adet otel, 13 adet kahvehane, 1 atari salonu, 2 internet cafe ve 1 av bayii mevcuttur.
İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünce; 5996 sayılı Kanun çerçevesinde 2018 yılı itibariyle, ilçemiz sınırları içerisinde bulunan, toplu tüketim, üretim ve satış yerleri (okul, kantin ve yemekhaneleri, lokanta, değirmen, kuruyemişçi, kahvehane, kasap, bakkal, market, şarküteri, fırın, pastane, tuz imalathanesi, süt işletme tesisi vb.) olmak üzere toplam 348 adet gıda denetimi gerçekleştirilmiştir.
