Cizre
Mardin’e bağlı bir ilçe iken Şırnak’ın il olmasıyla 1990 yılında Şırnak’a bağlanmıştır. Cizre ilçesi 10 mahalleden oluşmakta olup ilçeye bağlı 32 köy bulunmaktadır.
2022 yılı itibariyle Cizre ilçe merkezinin nüfusu 134.041 köylerin/beldelerin nüfusu 25.713 kişi olup ilçe mülki sınırları içerisinde yaşayan kişi sayısı toplam 159.754 kişi olmuştur.(TUİK, 2022).
İlçe mülki sınırlarının yüzölçümü 444 km2 dir (Harita Genel Müdürlüğü, 2021). Cizre, Şırnak il merkezine 42 km, Habur sınır kapısının bulunduğu Silopi ilçesine 34 km, komşu illerden Mardin’e 157 km mesafededir. Günümüzde Cizre, Şırnak’ın ilçeleri arasında hem nüfus bakımından hem de sosyal ve ekonomik hayat bakımından en gelişmiş ilçedir.
Cizre, konum olarak Suriye sınırında yer almaktadır. Batıda İdil, doğuda Silopi ve kuzeyde Şırnak merkez ilçesi yer almakta ve güneyde Suriye ile sınırlaşmaktadır. Tarihi bir şehir olup Dicle nehrinin kenarında oluşan bir yarımada üzerinde kurulmuştur. İlçe topraklarının büyük kısmı Mezopotamya ovasının parçası olup rakımı yaklaşık 400 metredir. İlçenin kuzeydoğusunda Nuh tufanında Hz. Nuh’un gemisinin karaya oturduğu yer olduğuna inanılan Cudi Dağı bulunmaktadır.
Cizre’de Nuh Camii, Nuh Havrası, Nuh Kilisesi şeklinde her üç semavi dine ait ibadethanelerin bulunması ve Cizre Surlarının gemi şeklinde yapılışı gibi sebeplerden ötürü şehrin Nuh Peygamberin yaşadığı çağlarda kurulduğunu belirten tarihçiler bulunmaktadır. Cizre ve çevresinin M.Ö. 3000’den beri yerleşimleştirildiği ve sırasıyla Akad, Babil, Asur hakimiyetine girdiği M.S. ise bölgenin Selevkoslar, Partlar ve Sasanilerin yönetimine geçtiği ifade edilmektedir. Cizre, M.S. 297 yılında Sasanileri yenen Roma İmparatorluğuna bağlanmıştır. Hz. Ömer döneminden sonra Cizre ve çevresinde İslam Devleti hakim olmuştur. Yavuz Sultan Selim’in Çaldıran Savaşında Safevileri yenmesi sonrasında Cizre ve etrafındaki bölge Osmanlı devletine katılmıştır (Karademir, 2019).
Cizre sulanabilen tarım arazilerinin alanı az olup bunlar Dicle nehri ve bu nehrin kolları çevresinde yer alan arazilerdir. İlçede geçimlik düzeyde büyükbaş, küçükbaş ve kümes hayvancılığı yapılmaktadır (Cizre TSO, 2021).
Cizre tarihi ve turistik açıdan pek çok eseri barındırmaktadır. Cizre Ulu Camii, Nuh Peygamber Türbe ve Camii, Mecidiyye Camii, Süleymaniye Camii, Kırmızı Medrese, Abdaliye Medresesi, Mem-u Zin Türbesi, Süleymaniye Medresesi, Mecidiyye Medresesi, Cizre Kale Surları, Babil Kalesi Surları ve Yafes Köprüsü tarihi ve turistik açıdan görülmeye değer eserlerden bazılarıdır (Şırnak İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2021). (DİKA)
(Resimler Cizre Belediye sitesinden alınmıştır.)
(Kırmızı Medrese)
(Ulu Cami)
Rıdvan Başkurt
