Cumhuriyetin ilk yüzyılında gerçekleştirilen kamu yatırımlarını ve ilk özel sektör yatırımlarını bu başlıkta toplamak istedim.
1923
1923
- Eskişehir Sultanisi açıldı. 1930’da Eskişehir Orta Mektebi adını, 1931’de Eskişehir Lisesi adını ve nihayetinde 1960’da Eskişehir Atatürk Lisesi adını aldı.
- Lozan Antlaşması imzalandı.
- İzmir Kız Lisesi açıldı.
- Ankara başkent oldu.
- Türkiye Cumhuriyeti ilan edildi ve cumhuriyetin ilk hükumeti, İsmet İnönü başbakanlığında kuruldu.
- Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu kuruldu.
- Halifelik kaldırıldı ve Öğretim Birliği Kanunu kabul edildi.
- Gölcük Tersanesi’nin temeli atıldı.
- Ülkemizdeki demiryollarının kamulaştırılmasına başlandı ve yenilerinin inşa edilmesi için proje çalışmalarına girişildi.
- Ankara Lisesi açıldı.
- Düzce Ortaokulu açıldı. Okul içinde 1959-1960 eğitim yılında lise kısmı da açıldı ve okulun adı, Düzce Lisesi oldu.
- Türkiye İş Bankası kuruldu.
- Beşiktaş Lisesi açıldı. Okul, 2006’da Beşiktaş Anadolu Lisesi adını aldı.
- 1924 Anayasası kabul edildi.
- Ankara’nın ilk imar planı hazırlandı.
- Mızıka-i Hümayun, Ankara’ya taşındı ve Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası adını aldı.
- Türk Tütüncüleri Bankası kuruldu.
- Anadolu Sigorta kuruldu.
- Topkapı Sarayı, müze oldu ve ziyaretçi ağırlamaya başladı.
- Ankara’nın ilk tiyatrosu Milli Sahne açıldı.
- Türk Lirası yazılı ilk paralar, dolaşıma girdi.
- Cumhuriyet Gazetesi kuruldu.
- Danıştay Kuruldu.
- İstanbul Liman Müdürlüğü ve Türk Hava Kurumu kuruldu.
- Aşar Vergisi kaldırıldı.
- Müzeler Genel Müdürlüğü kuruldu.
- Sanayi ve Maden Bankası kuruldu.
- Türk Ticaret Kanunu kabul edildi.
- İlk cumhuriyet altını basıldı.
- Ülkemizdeki ilk betonarme köprü, Menderes Nehri üzerine inşa edildi.
- Atatürk Orman Çiftliği kurulmaya başlandı.
- Adana ve Bergama Müzeleri açıldı.
- İlk yerli planörler uçuruldu.
- Şeker Fabrikaları kurulmaya başlandı.
- Demir Çelik Fabrikaları kurulmaya başlandı.
- Türk Telefon Şirketi kuruldu.
- Eskişehir Uçak Bakım Atölyesi açıldı.
- Aksaray Ortaokulu açıldı. 1958’de okula lise kısmı da eklendi ve okulun adı, Aksaray Lisesi olarak değiştirildi.
- Kabotaj Kanunu kabul edildi ve Gölcük Tersanesi açıldı.
- Çukurbostan Stadı açıldı. Halı saha kıvamındaki stat, daha sonraki yıllarda yıkıldı ve yerine 1945’te açılan Vefa Stadyumu yapıldı.
- Samsun Necmi Terakki Kız Lisesi açıldı. Okula, 1934’ten itibaren erkek öğrenciler de kabul edilmeye başlandı. 1956’da Mithatpaşa Kız Lisesi adını alan okul, 1993’te Mithatpaşa Anadolu Lisesi oldu.
- İstanbul’da inşaat demiri fabrikası açıldı.
- Amasya, Tokat ve Sinop müzeleri açıldı.
- Kayseri Uçak Fabrikası kuruldu.
- Bakırköy Çimento Fabrikası ve Uşak Şeker Fabrikası açıldı.
- Alpullu Şeker Fabrikası açıldı.
- Ankara-Kayseri demiryolu hizmete girdi.
- Samsun-Amasya demiryolu hizmete girdi.
- Bursa Dokuma Fabrikası açıldı.
- İzmir Müzesi açıldı.
- Ankara’da ilk sosyal hizmetler yurdu, Çocuk Sarayı adıyla açıldı.
- Bünyan Dokuma Fabrikası açıldı.
- Emlak Bankası kuruldu.
- Aydın İkbal Ortaokulu açıldı. 1948’de okulda lise kısmı da açıldı ve okula “Aydın Lisesi” adı verildi.
- İstanbul Radyosu, yayınlarına başladı.
- Eskişehir Bankası açıldı.
- Ankara Arkeoloji Müzesi ve Sivas Müzesi açıldı.
- Samsun Lisesi açıldı. Okulun adı, 1952’de “19 Mayıs Lisesi” olarak değiştirildi.
- Karma eğitime geçildi.
- Türkiye Basketbol Federasyonu kuruldu.
- TCDD kuruldu.
- Türkiye’nin ilk “köy öğretmeni okulu”, Kayseri’de açıldı.
- Anadolu Demiryolu Şirketi, kamulaştırıldı.
- Laiklik, Türkiye Cumhuriyeti’nin temel ilkelerinden sayıldı.
- Haydarpaşa-Konya-Mersin demiryolu, kamulaştırıldı.
- Ankara Çimento Fabrikası açıldı.
- Yeni Türk Alfabesi kabul edildi ve Millet Mektepleri kuruldu.
- Ankara Numune Hastanesi ve Hıfzısıhha Enstitüsü kuruldu.
- Türk Eğitim Derneği kuruldu.
- Kütahya-Tavşanlı demiryolu açıldı.
- İstanbul Anadolu Yakası’nda tramvay hatları açıldı.
- Ankara’nın ilk lüks oteli, Ankara Palas açıldı.
- Gaziantep Mensucat Fabrikası açıldı.
- Mersin-Adana demiryolu, kamulaştırıldı.
- Ankara ile İstanbul arasında telefon konuşmaları başladı.
- Ayancık Kereste Fabrikası ve Trabzon Vizera Hidroelektrik Santrali hizmete girdi.
- Vezneciler-Edirnekapı tramvay hattı açıldı.
- Alsancak Stadyumu açıldı. 2005’te bir yenileme geçiren stat, 2015’te yıkıldı. Yerine yapılan “İzmir Mustafa Denizli Stadyumu”, 2021’de açıldı.
- Adana-Fevzipaşa demiryolu, kamulaştırıldı.
- Haydarpaşa Limanı, kamulaştırıldı.
- Deniz Ticaret Kanunu kabul edildi.
- Fevzipaşa-Gölbaşı ve Tavşanlı-Emirler demiryolları açıldı.
- Paşabahçe Rakı ve İspirto Fabrikası açıldı.
- Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk posta pulları basıldı.
- Kadınlara yerel seçimlerde seçme ve seçilme hakkı tanındı.
- Ankara Ziraat Enstitüsü kuruldu.
- Kayseri-Şarkışla demiryolu açıldı.
- Çankaya Köşkü’nün temeli atıldı.
- Galata Köprüsü geçiş ücreti kaldırıldı.
- 6 Nisan 1872’de Valide Sultan Camii’nin bahçesine inşa edilen binada Mahmudiye Rüştiyesi adıyla eğitime başlayan okul, 1890’da 200 binanın yandığı meşhur Aksaray Yangını’nda kül oldu. Sinekli Bakkal Mahallesi’nde 39 yıl bir konakta eğitim verdikten sonra, 1929’da yeni yaptırılan ve bugün hâlâ kullanılan binasına taşındı. Mahmudiye Ortaokulu, 1930’da kapatıldı ve aynı binada Pertevniyal Lisesi açıldı.
- Ankara Etnografya Müzesi açıldı.
- Develi İkmal Ortaokulu açıldı. 1957’de okul bünyesinde lise kısmı da açıldı ve okula “Develi Lisesi” adı verildi.
- Cumhuriyetin ilk parkı olan Güven Park açıldı.
- Bursa-Mudanya demiryolu, kamulaştırıldı.
- Gölbaşı-Malatya demiryolu açıldı.
- 10 ilde Bölgesel Sanat Okulu açıldı.
- Tekel Genel Müdürlüğü ve T.C. Merkez Bankası kuruldu.
- Uluslararası ölçü birimleri kullanılmaya başlandı.
- Özel Bartın Orta Mektebi açıldı. Okul, 1933’te kamulaştırıldı. 1961’de okul bünyesinde lise de açıldı ve okula Bartın Lisesi adı verildi.
- Türk Tarih Kurumu ve Devlet Malzemeleri Ofisi kuruldu.
- Amasya-Sivas ve Sivas-Şarkışla demiryolları açıldı.
- Diyarbakır Rakı Fabrikası açıldı.
- Sanayi Teşvik Kanunu çıkarıldı. Kanundan 1473 işletme faydalandı.
- İzmir Rıhtımı, kamulaştırıldı.
- Türkiye’nin ilk cumhurbaşkanı lojmanı olan Çankaya Köşkü, açıldı.
- Balıkesir-Tavşanlı ve Ulukışla-Niğde demiryolu açıldı.
- Halkevleri açıldı.
- Ankara Gazi Lisesi açıldı.
- Türk Dil Kurumu kuruldu.
- Fenerbahçe Şükrü Saraçoğlu Stadyumu açıldı.
- Eskişehir Şeker Fabrikası açıldı.
- Sümerbank kuruldu.
- Türk Hava Yolları kuruldu ve İstanbul-Ankara arasında yolcu uçuşları başladı.
- İstanbul Üniversitesi kuruldu.
- Kars Lisesi açıldı. Okulun adı, 1964’te Sultan Alparslan Lisesi adını aldı.
- Kayseri Milli İktisat Bankası ve Zonguldak Yatırım Bankası kuruldu.
- Halk Bankası açıldı.
- Bandırma-İzmir demiryolu, kamulaştırıldı.
- İlk Türk operası “Özsoy Destanı” sahnelendi.
- Milletvekili seçimlerinde kadınlara seçme ve seçilme hakkı verildi.
- Keçiborlu Kükürt Fabrikası açıldı.
- Soyadı kanunu kabul edildi. İlk soyadları Mustafa Kemal ve İsmet paşalara verildi (Atatürk ve İnönü).
- Isparta Gülyağı Fabrikası açıldı.
- Haydarpaşa Lisesi açıldı.
- Turhal Şeker Fabrikası açıldı.
- İzmir-Afyon demiryolu, kamulaştırıldı.
- Bakırköy Bez Fabrikası açıldı.
- Bursa Süttozu Fabrikası ve Zonguldak Kömür Yıkama Fabrikası açıldı.
- Gölbaşı-Malatya demiryolu, hizmete girdi.
