Faylar, yer kabuğundaki hareketler sonucu oluşan kırılma yüzeyleridir. Bu kırılma yüzeyleri boyunca kayaçlar birbirlerine göre yer değiştirir ve bu durum depremlere neden olur. Fayların farklı hareket biçimleri ve geometrileri olduğu için farklı türlere ayrılırlar.
Türkiye, aktif tektonik bir bölgede yer aldığı için birçok farklı türde ve boyutta faya sahiptir. En önemlileri Kuzey Anadolu Fayı, Doğu Anadolu Fayı ve Batı Anadolu Fayı’dır. Bu faylar, ülkemizdeki depremlerin büyük bir kısmından sorumludur.
Fayların Temel Sınıflandırılması
Faylar, hareket biçimlerine göre aşağıdaki ana başlıklar altında incelenir:Doğrultu Atımlı Faylar
Bu tür faylarda, kayaçlar fay düzlemi boyunca yatay yönde birbirlerine göre yer değiştirirler. Yani, bir blok diğerine göre sağa veya sola doğru hareket eder.- Sağ Yanal Doğrultu Atımlı Fay: Bir bloktaki bir nokta, fayın diğer tarafındaki karşılıklı noktasına göre sağa doğru hareket eder.
- Sol Yanal Doğrultu Atımlı Fay: Bir bloktaki bir nokta, fayın diğer tarafındaki karşılıklı noktasına göre sola doğru hareket eder.
Eğim Atımlı Faylar
Eğim atımlı faylarda, kayaçlar fay düzlemi boyunca hem yatay hem de düşey yönde hareket ederler. Eğim atımlı faylar, eğim yönüne göre ikiye ayrılır:- Normal Faylar: Asma duvar (üstteki blok) büzülme nedeniyle aşağı doğru hareket eder. Bu durum, yer kabuğunun gerildiği bölgelerde görülür.
- Ters Faylar: Asma duvar (üstteki blok) sıkışma nedeniyle yukarı doğru hareket eder. Bu durum, yer kabuğunun sıkıştığı bölgelerde görülür.
Bileşik Faylar
Bileşik faylar, yukarıda bahsedilen fay türlerinin özelliklerini bir arada gösteren faylardır. Yani, hem doğrultu atımı hem de eğim atımı içerebilirler.Diğer Sınıflandırmalar
Faylar, oluşum şekillerine, boyutlarına, aktiflik durumlarına göre de farklı şekilde sınıflandırılabilirler. Örneğin:- Aktif Faylar: Geçmişte deprem üretmiş ve gelecekte de üretme potansiyeli olan faylardır.
- Pasif Faylar: Geçmişte aktif olan ancak şu anda deprem üretmeyen faylardır.
- Kör Faylar: Yerin altında uzanan ancak yeryüzüne çıkmayan faylardır.
Türkiye, aktif tektonik bir bölgede yer aldığı için birçok farklı türde ve boyutta faya sahiptir. En önemlileri Kuzey Anadolu Fayı, Doğu Anadolu Fayı ve Batı Anadolu Fayı’dır. Bu faylar, ülkemizdeki depremlerin büyük bir kısmından sorumludur.
Son düzenleme:
