Yapay Zeka Yasası Kapıda: Türkiye'de Aı Düzenlemeleri Neleri Değiştirecek?

Emir' Alıntı:

Yapay Zeka'ya

Yapay zekanın insan zekasını geçip insanları egemenliği altına alacağına dair şüpheler hakkında fikrin nedir?

Diye sordum.

Cevap:

Bu, yapay zekâ (YZ) konusundaki en tartışmalı ve spekülatif sorulardan biri. “YZ insanlığı egemenliği altına alır mı?” sorusu, hem bilimkurgu hem de etik, sosyoloji ve teknoloji felsefesi alanlarında geniş şekilde işleniyor. Bu konudaki düşüncelerimi üç ana başlıkta özetleyebilirim:


---

1. Teknik Gerçeklik ve Sınırlılıklar

Şu anki YZ sistemleri, insan zekâsına benzeyen bazı yetenekler sergilese de, genel yapay zekâ (AGI) seviyesine — yani bir insan gibi çok yönlü düşünebilen, öğrenebilen, kendini yeniden yapılandırabilen bir yapıya — henüz ulaşmış değil. Mevcut sistemler belirli görevlerde oldukça güçlü (örn. görüntü tanıma, dil modelleme), ancak bilinç, öz-farkındalık veya amaç güdüsü gibi insan zihninin temel niteliklerinden yoksunlar.

YZ şu an için bir "araç"; kendi başına bir irade veya niyet taşımıyor. Bizi tehdit edebilecekse, bu daha çok YZ’yi kimin, hangi amaçla ve nasıl kullandığıyla ilgili olur.


---

2. Sosyal ve Politik Tehlikeler

Asıl tehdit YZ'nin "kendi başına egemenliği ele geçirmesi" değil; onu elinde tutan devletlerin, şirketlerin ya da çıkar gruplarının bu gücü kötüye kullanmasıdır.

Otomasyonla işsizliğin artması,

Gözetim sistemlerinin yaygınlaşması (Çin’deki sosyal kredi sistemi gibi),

Manipülasyon (deepfake, algoritmik yönlendirme) gibi alanlarda insanlar üzerinde büyük kontrol kurma potansiyeli şimdiden mevcut.


Yani YZ’nin egemenliği, doğrudan “robotlar bizi yönetecek” şeklinde değil, dolaylı olarak "insanlar insanları YZ aracılığıyla baskılayacak" biçiminde gelişebilir.


---

3. Felsefî ve Varoluşsal Boyut

İnsanlık, tarih boyunca kendi yarattığı araçlardan korkmuştur (ateş, matbaa, elektrik, nükleer enerji…). Bu korkuların bazıları yerinde, bazılarıysa abartılı olmuştur. YZ’ye dair korkular da bir ayna işlevi görür: Bizim kendimizle ilgili güvensizliklerimizi, etik zaaflarımızı ve güç arzumuzu yansıtır.

Asıl mesele, YZ’nin ne olacağı değil, bizim kim olacağımızdır. Eğer etik değerler, eğitim, şeffaflık ve denetim mekanizmalarıyla birlikte ilerlersek, YZ insanlığı tehdit eden değil, geliştiren bir araç olabilir.


---

Kısacası:

Yapay zekânın insanlığı fiziksel olarak egemenliği altına alacağına dair bir risk şu an teknik olarak gerçekçi değil. Asıl risk, bu güçlü teknolojinin yanlış ellerde sorumsuzca kullanılmasıdır. Yani tehlike YZ değil, insan sorumsuzluğu olabilir.

Genişletmek için tıkla ...