Ayçiçeği, hem yağ bitkisi hem de süs bitkisi olarak değerli bir tarım ürünüdür. Yetiştirilmesi nispeten kolaydır ve birçok farklı toprak türünde ve iklimde adapte olabilir.
Ayçiçeği yetiştirmek için:
Toprak:
- Ayçiçeği, derin ve iyi drene edilmiş topraklarda en iyi şekilde yetişir.
- Kumlu balçık ve tınlı balçık topraklar idealdir.
- Toprak pH’ı 6.0 ila 7.5 arasında olmalıdır.
İklim:
- Ayçiçeği, sıcak ve güneşli bir iklimi sever.
- Gelişme dönemi boyunca aylık ortalama sıcaklığın 20-25°C olması idealdir.
- Ayçiçeği, kuraklığa dayanıklı bir bitkidir ancak aşırı yağışlardan hoşlanmaz.
Ekim:
- Ayçiçeği ekimi, toprak sıcaklığının en az 10°C olduğu Nisan-Mayıs aylarında yapılır.
- Tohumlar 3-5 cm derinliğe ve 30-45 cm sıra arası olacak şekilde ekilir.
- Dekar başına 4-5 kg tohum kullanılır.
Sulama:
- Ayçiçeği, gelişme döneminde düzenli sulamaya ihtiyaç duyar.
- Özellikle çiçeklenme ve tohum dolum döneminde sulama kritik öneme sahiptir.
- Fazla sulama, kök çürümesine neden olabilir.
- Toprak nemini kontrol ederek sulama yapılmalıdır.
Gübreleme:
- Ayçiçeği, azot, fosfor ve potasyum bakımından zengin gübrelere ihtiyaç duyar.
- Dekar başına 10-15 kg kompost veya 5-10 kg gübre yeterlidir.
Yabancı ot kontrolü:
- Yabancı otlar, ayçiçeği ile rekabet ederek verimi düşürebilir.
- Bu nedenle, ekimden sonra düzenli olarak çapa yapılması önemlidir.
- Ayrıca, malçlama yapılarak yabancı otların büyümesi engellenebilir.
Hastalık ve zararlılar:
- Ayçiçeği, bazı hastalıklara ve zararlılara karşı hassastır.
- En önemli hastalıklar arasında mildu, yaprak lekesi ve külleme hastalıkları yer alır.
- En önemli zararlılar arasında ise ayçiçeği güvesi, yaprak biti ve pamuk kurdu sayılabilir.
- Bu nedenle, tarlada düzenli olarak kontrol yapılmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır.
Hasat:
- Ayçiçeği, ekimden 100-120 gün sonra hasat edilir.
- Olgunlaşan ayçiçeği çiçekleri sararır ve tohumlar sertleşir.
- Hasat, elle veya makine ile yapılabilir.
Hasat sonrası:
- Hasat edilen ayçiçeği çiçekleri kurutulur ve tohumlar ayıklanır.
- Tohumlar, hava geçirmez kaplarda serin ve kuru bir ortamda saklanır.