Alıntı
Önceleri Çukur adı verilen ve daha sonra Norşin adını alan, büyüyerek Güroymak İlçesine dönüştüğü bilinmektedir. Bölgenin genel tarihinden anlaşılan, ilçenin bulunduğu toprakların Hititler, Urartular, Persler, Makedonya Krallığı, Selefke Krallığı, Nesati Devleti, Roma İmparatorluğu, Mervaniler, Dilmaçoğlu Beyliği, Sökmeniler Beyliği, Şerefhanlar, Osmanlılar ve Rusların ve tekrar Osmanlıların elinde kaldığıdır.Güroymak İlçesi 04.07.1987 gün ve 19507 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan19.06.1987 gün ve 3392 sayılı kanunla resmiyet ve ilk İlçe Kaymakamının 14.10.1988 tarihinde göreve başlamasıyla İlçe olmuştur.
Güroymak Kalender Baba Kümbeti: Bitlis – Muş yolu üzerindeki Güroymak ilçesindeki Selçuklu mezarlığında bulunmaktadır. Aynı mezarlık içinde bulunan iki kümbetten kitabeli ve büyük olanıdır. Bütün Selçuklu kümbetlerinde olduğu gibi iki katlı olarak yapılmıştır. Eserin ikinci katında iki taraflı on bir basamak merdivenle çıkılmakta olup, yine bir basamak yüksekliğindeki eşiği müteakip bir kapı ile mekana girilmektedir.
Güroymak’a 10 km. mesafedeki Aşağı Kolbaşı köyünün güney yönünde geniş bir alana yapılan kırmızı şehitlik mezarlığında 13.-14. yüzyıllara ait mezarlıkların çoğu iki şahideli ve sandukalıdır. Sivri kemerli nişler, kandil, hançer ve kılıç motiflerinin görüldüğü şahidelerde kitabeler kazıma yolu ile yapılmıştır. İlçe merkezinde bulunan Kümbet ve Selçuklu mezarlığından, daha önce ovada 11-12. yüzyılda bir yerleşim olduğu anlaşılmaktadır. Aşağıkolbaşı, Kuştaşı ve Budaklı Köylerinde Selçuklu mezarlarına rastlanılmaktadır.
Yöre, tarihi İpek Yolu üzerinde olup, değişik uygarlıklara ait izleri bünyesinde barındırmaktadır. Başta Güroymak, Kümbet mahallesinde bulunan Selçuklu dönemine ait Kalender baba Türbesi yanı sıra, Aşağıkolbaşı, Yukarıkolbaşı, Kaleli köyünde Selçuklu dönemine ait mezar taşları ve bunların yanında türbeler bulunmaktadır. Değirmen köyünde bulunan kilise gizli bölme mağaraların geçmiş tarih dönemlerinde hiristiyan mezhebine tabi kavimlerin yaşayışlarını ortaya koymaktadır. Birçok tarihi kalıntının ve geçmişe dair izlerin korunmaması nedeniyle yok olduğu ve halen var olanlarında yok olma aşamasına geldiği tespit edilmiştir. Kaleli köyündeki Babir-i Kal türbesi ve ilçe merkezinde bulunan Şeyh Ahmed ve Şeyh Abdurrahman Dağı Türbeleri islam uygarlığı dönemine ait şahsiyetlere ev sahipliğini yaptığını ortaya koymaktadır.