İDARİ YAPI
Ulaş, 1990 yılı 20 Mayıs tarihinde 20523 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan kararla ilçe statüsünü kazanmıştır. Ulaş, ilçe statüsüne kavuştuktan sonra idari birimler kurulmaya başlanmıştır. Ulaş Kaymakamlığı ilk olarak Belediye Başkanlığının şimdiki hizmet binasında çalışmalarına başlamıştır. Daha sonrasında Özel İdare ait iş merkezi ilçemizde Hükümet Konağı olarak kullanılmaya başlanmıştır.
2011 yılında temelleri atılan ve yapımı tamamlanan yeni Hükümet Konağımız 2014 yılında hizmete açılmıştır. Kaymakamlığımız ile birlikte; İlçe Nüfus Müdürlüğü, İlçe Özel İdare Müdürlüğü, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Başkanlığı, Köylere Hizmet Götürme Birliği, Malmüdürlüğü, İlçe Tapu Müdürlüğü, İlçe Gençlik Hizmetleri ve Spor Müdürlüğü, Halk Eğitim ve Kütüphane bu binada hizmet vermektedir.
Ulaş İlçe Emniyet Amirliği İçişleri Bakanlığının 20.02.2001 ve Valilik Makamının 02.10.2001 tarihli onayı ile fiilen 05.11.2001 tarihinde Özel İdareye ait binada faaliyete başlamıştır. Daha sonrasında Özel İdare tarafından yapılan ve 2014 yılında faaliyete geçen yeni hizmet binasında hizmet vermeye başlamıştır. Ulaş İlçe Jandarma Komutanlığı kendi binasında hizmet vermektedir.
Ulaş PTT Merkez Müdürlüğünün binası kurumun kendisine ait olup 60 kanallı fiberoptik cihazla hizmet vermeye devam etmektedir.
TEDAŞ İşletme Şefliğinde kendi binasında hizmet vermekte olup tüm yerleşim birimlerinin elektrik işlemleri tamamlanmıştır.
Ulaş İlçe Merkez sağlık Ocağı 1975 yılında köy tipi sağlık ocağı olarak yapılmıştır. Ulaş İlçe Sağlık Grup Başkanlığı 1990 yılında tesis edilmiştir. Şu an Ulaş Hastahanesi’ nde görevine devam eden İlçe Sağlık Grup Başkanlığı’ na bağlı olarak Baharözü Sağlık Ocağı, Yenikarahisar Sağlık Ocağı ve köylerde dört adet sağlık evi bulunmaktadır.
Ulaş İlçe Tarım İşletme Müdürlüğü Sivas-Malatya karayolu ve demiryolu güzergahında , il merkezine 37 km. mesafede kurulmuştur. İşletme 1944 yılında Zirai Kombinalar adı altında faaliyete başlamış 01.03.1950 tarihinde 5433 sayılı Kanunla Devlet Üretme Çiftlikleri Genel Müdürlüğü bünyesinde, 01.01.1984 tarihinden itibaren 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile inekhaneler-haralar ile birleştirilerek Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğüne bağlanmış olup halen görevini sürdürmektedir.
İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, İlçe Müftülüğü kendilerine ait hizmet binalarında hizmet sunmaktadırlar. İlçede ayrıca T.C. Ziraat Bankası Belediye’ye ait binada, Tarım Kredi Kooperatifi ise kendi binasında hizmet vermektedir.
COĞRAFİ YAPI
Ulaş ilçesi, Sivas il merkezine 37 kilometrelik mesafededir. Ulaş ilçesi, Sivas İli’ nin güneyinde, Tecer Dağı’ nın eteğinde, Sivas-Malatya Karayolu üzerindedir. Sivas il merkezine 37 kilometrelik mesafede bulunan Ulaş ilçesinin doğusunda Hafik ve Zara ilçeleri, güneyinde Altınyayla ilçesi, güneydoğusunda Kangal ilçesi, kuzey ve kuzeybatısında Sivas İli bulunmaktadır. Ulaş İlçesi, Malatya’ya 210, Kayseri’ye 180, Ankara’ya 480, İstanbul’a 967, İzmir’e 1102, Adana’ya, 369 kilometre uzaklıkta bulunmaktadır. Ulaş ilçesinin Kangal ilçesine uzaklığı 45, Gürün ilçesine 100, Altınyayla ilçesine 25, Şarkışla ilçesine 80 kilometre uzaklıktadır.
İlçenin Yüzölçümü 1169 km2 dir. Denizden ortalama yüksekliği 1320 metredir.
İç Anadolu Bölgesi’nde bulunan Sivas İli’ne bağlı olan Ulaş ilçesi, Doğu Anadolu Bölgesinin batı kesiminde, İç Anadolu bölgesinin doğu kısmında yer alır. Doğal bir Türkiye haritası üzerinde dikkatli bir inceleme yapıldığı takdirde, Ulaş ilçesinin doğu tarafı Hafik, Zara ilçeleri, güneyinde Kangal ilçesi, güney batısında Altınyayla ilçesi bulunmaktadır. arasında kalan kısımlar sanki bir doğal çizgi ile ayrılmış gibidir. Bu çizgi batıda Uzunyayla ve Tahtalı Dağlarına, doğuda Tecer dağlarının kıvrılarak doğuya doğru uzandığı yüksek platolar ile Tohma vadisini oluşturan havzanın kuzey kesimine kadar uzanan ve burada Uzunyayla ile bitişen yüksek platoyu diğerlerinden sanki özel olarak çizilmiş bir hat ile ayırır. İşte bu yüksek plato, İç Anadolu bölgesinin Karadenize doğru alçalarak serilen bir yüzüdür. Bu yüsek platoya (Altınyayla ve Şarkışla ilçesi topraklarına) düşen yağmur ve kar suları derelerde toplanarak Kızılırmak yoluyla Karadeniz’e Ulaşırlar. Bu platonun (Şarkışla ve Altınyayla ilçelerinin) doğusunda yer alan Tahtalı Dağları’nın batı kısmından Uzun yaylanın güneyi ve doğusundaki sular (Zamantı/Samantı), Ceyhan ve Seyhan ırmaklarının kaynaklarını oluşturarak Akdeniz’e Ulaşırlar. Altınyayla ilçesinin doğusunda ve güneyindeki Çayırova suyu ile Kuşkayası ve Deliktaş’ın güneyindeki sular Kangal balıklı Tohma Suyuna karışarak Fırat ırmağına ulaşır. Tecer dağlarının güney eteklerinden, Deliktaş yöresi, Çetinkaya, bölgesinden güneye ve doğuya doğru ayrılan sular çeşitli derelerde toplanarak Yılanlı çayı, ve Divriği Çaltı suyuyla birleşerek Mercan dağlarının yer aldığı bölgeden Karasu yoluyla Fırat Irmağı’na kavuşur. Kısacası Ulaş ilçesi, Doğu Anadolu ile İç Anadolu’yu birbirinden ayıran, bir başka deyimle Karadeniz ile Akdeniz havzalarına ait meyillerin birbirinden ayrıldığı yüksek platoda yer alır. Ulaş ilçesi, Tecer Dağı’nın kuzeyinde kurulmuş olup, genelde düz bir araziye sahiptir. İlçenin güney tarafı, Tecer sıradağlarının uzantısı halinde batıdan doğuya doğru uzanır. Bu sıradağlardan Altınyayla ilçesinden Ulaş sınırları içerisine giren ve burada kesintiye uğrayan Kurmaç Dağları bulunmaktadır. Kurmaç Dağları, Altınyayla’dan devam edip ilçe sınırları içerisine giren Karatonus Dağları’nın ilçedeki ismidir. Dik kulak adı verilen bu dağlar,bir bakıma Kangal ile sınırı oluşturur. İlçenin diğer önemli dağı Tecer Dağı’dır. Tecer Köyü önlerinde dik ve sarp şekilde birden yükselen Tecer Dağı’kuzeydoğuya doğru uzanır. İlçenin en önemli vadisi Tecer Vadisi’dir. Tecer Dağı’nın eteklerinden başlayıp, Sivas yakınlarındaki Taşlıdere’ye kadar devam eder. 20 km. uzunluğundaki bu düzlüğün genişliği iki-üç km. arasında değişir. Bugün bu bölgede devam eden Karacalar Barajı ve sulama sistemi sayesinde sulu tarıma geçilmekte ve 2009 yılında deneme sulamaları yapılmaktadır. Altınyayla İlçesinden Ulaş sınırları içerisine uzanan Karatonus ovası Meyilli bir iniş halinde Tecer Vadisine kadar uzanır. Bu düzlüğün Ulaş sınırları içerisindeki kısmı, Ulaş Devlet Üretme Çiftliğinin işletme alanı olarak kullanılmaktadır.
EKONOMİK YAPI
Ulaş ilçesi halkının geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Ticaret ve sanayi gelişememiş ve tarım ve hayvancılıkta da yeterli düzeye henüz Ulaşılamamıştır. Bu nedenle ilçe halkı büyük bir kısmı büyük kentlere göç etmişlerdir. Günümüzde de göç olayı halen devam etmektedir.
Ulaş ilçesinde, ticari hayatı bölge ölçeğine göre canlıdır. İlçe de pazar haftada bir gün, Pazar günü kurulmaktadır. İlçedeki hayvan pazarı bölge ticaretinde önemli yeri vardır. İlçede buğday, arpa gibi tarım ürünleri ile canlı hayvan ve hayvandan üretilen gıdalar satılmaktadır. Hayvancılık konusunda; boğa, inek, düve küçükbaş hayvanlardan Akkaraman koyunu ve toklu yetiştirilmektedir. Hayvan ürünlerinden süt, yumurta, civciv, yapağı, deri ve et istihsali yapılmaktadır. Bunun yanı sıra Kayseri-Sivas-Malatya karayolunun Ulaş ilçesi’nde geçmesi ilçe ekonomisini ticari yönden olumlu etkilemektedir.
İlçede bir adet banka (Ziraat Bankası) şubesi bulunmaktadır. İlçemiz ve köylerinde ağaçlandırma çalışmalarına hız verilmektedir. Önceki yıllara göre kavak ve selvi yetiştirilmesinde düşük karlı olmaları nedeniyle azalma olmuştur. Alabalık üretimi giderek kapasite arttırmaktadır. Arıcılık üretiminde gerekli projeler sağlıklı yapıldığı takdirde ilçe ekonomisine çok büyük katkıları olacaktır.
Tarım
Ulaş ilçesinde geniş tarım alanlarını oluşması Karatonus ovası ve Tecer Vadisinin ilçenin geniş bir alanının kaplaması nedeniyle genişlemektedir. Tarım ürünlerinden buğday, arpa, çavdar ve yulaf üretilmektedir. Köylerde sert iklimsel özellikler ve kuraklık nedeniyle yeterli üretim yapılamamaktır. Meyve ve sebze üretimi ilçe genelinde çok azdır. Ancak patates ve şeker pancarı son dönemde artmaya başlamıştır.
Ulaş Tarım İlçesi Müdürlüğünce 51.000 dekar alanda buğday, yonca, çayır, goranga mahsulleri üretilmektedir. Bir dönümde alınan ürün miktarı ise, ortalama olarak 210-240 kg. arasındadır.
İlçemizde tarım kredi Kooperatifi bulunmaktadır. Bu kooperatif, üreticilerin gübre ve tarımsal faaliyetleriyle ilgili kredi, ekipman ve diğer ihtiyaçlarının karşılanmasında üreticilere yardımcı olmaktadır. Özellikle son yıllarda üreticilerimiz tarımda modern tekniklerin kullanılmasıyla birlikte istihsal artmaya başlamıştır.
Ulaş ilçesi ekonomisinin temeli tarıma dayanır. Fakat bu tarım bilinçli ve tarım organizeli bir şekilde yapılamamaktadır. Son yıllarda artan toprak su tahlilleri, modern makinalı ve sulu tarıma geçiş bu potansiyeli arttırmaktadır. Bu hedeflemeleri heyecanlandıran gelişmelerden biri de ilçe merkez ve köylerine artan örtü altı yetiştiriciliğidir. Özellikle Hacımirza, Karaşar ve Boğazdere köylerimizde gerçekleştirilen çalışmalar meyvelerini vermektedir. Bu noktada karşımıza çıkan ayrı bir ürün ise çilektir. Bölge koşullarında yetiştirilen ve organik sertifikalarıyla oluşturulan çilek üretimi ulusal pazara son dönemde çıkması ile Pazar gücüne sahiptir. Yine etüd çalışmalarına devam edilen bir diğer ürün ise gül konusunda gelişmelerde sevindiricidir. 2010 yılında ekime hazırlanan 10 dönümlük deneme ekiminden alınacak olumlu sonuçlar sonrasında Isparta Gülü olarak adlandırılan gül cinsi bölgede farklı bir ekonomik enstrüman olarak ortaya çıkacaktır. Yine yapılan bilimsel çalışmaların sonuncunda bölgede ekimi planlanan kekik yine büyük bir ekonomik artı sağlayacaktır. Bölgede özellikle Boğazdere Köyü’ nde devam edin ladin yetiştiriciliği de gelecek için umut veren farklı bir ürün türü olarak dikkat çekmektedir.
İlçemiz için son yıllarda büyük bir ekim alanı oluşan yem bitkilerindeki pazar sorununu aşmak için gelişen organil üretime geçiş meyvelerini vermeye başlamıştır. Bu noktada gelişen refleks hububat ekiminde de organik tarımı arttırmaktadır.
Ulaş tarımı için kuşkusuz en büyük gelişme ise DSİ’ nin İlimizdeki en büyük projelerinden biri olan Karacalar Barajı sulama havzasındaki alanlarda gerçekleşecek sulu tarım hamlesi olacaktır. 2010 da tamamlanması beklenen toprak toplulaştırması sonrasında üretim tip ve ölçeklerinde beklenen sıçrama ilçenin sosyal ve ekonomik hayatını derinden etkileyecektir.
Hayvancılık
01/03/1950 tarihinde faaliyete geçmiş olan Ulaş Devlet Üretme Çiftliği, kendi ürettiği mahsül ve canlı hayvanları hem ilçe hem de il genelinde pazarlamasını yaparak ilçeye ekonomik katkı sağlamaktadır.
Ulaş ilçesi’nin Coğrafi yapısı iklimsel şartları ve bitki örtüsü itibariyle hayvancılığa elverişli bir konumdadır. Çünkü ilçemizde yüksek platolar, bozkırların oluşturduğu uzun bir arazi yapısı ve mükemmel ot alanları mevcuttur. Yaylalarda bulunan ot türleri ise genelde kısa ve sert niteliklidir. Otlar kısa ve sert olduğundan biçimi de zor olmaktadır. Bu yüzdendir ki kır kesimlerinde biçim işi yapılmadığından çok geniş yaylım arazilerini oluşturmaktadır. Ulaş ilçesine bağlı köylerde arazi yapısı hayvan barınması ve yetiştirilmesi açısından çok verimli bir durumdadır. Çayır ve kısa mer’aların yaygınlığı hayvancılığı Ulaş ilçesinde temel uğraş haline getirmiştir.
Yöremizde her türlü hayvan yiyeceğine Alaf adı verilmektedir. Her türlü alaf otluk veya samanlık adı verilen yerlerde saklanmakta veya depo edilmektedir. Bu alafları genelde ise, yonca, goranga, fiy, ot, çayır otu, saman, kes (kurutulmuş ot) yedirilmektedir. Son yıllarda fenni yem verilmesi yaygınlaşmıştır.
İlçemiz TarEt Projesi uygulama kapsamında olup son yıllarda et sığırcılığı yönünde olumlu gelişmeler gözlenmektedir. İlerleyen yıllarda besiciliğin şehirdışına doğru yönelmesiyle bölgenin şehir merkezine yakın olması ile kara ve demiryollarına erişimi de gözönüne alındığında potansiyeli kullanmaya yönelik hareketlenmeler vardır.
Kaynak: