Soya Yetiştiriciliği
Soya, baklagiller familyasından, yağlı tohumlu bir bitkidir. Dünyada en çok üretilen ve tüketilen yağlı tohum bitkisidir. Türkiye’de de son yıllarda soya yetiştiriciliği önemli bir yer edinmektedir.
İklim ve Toprak İsteği:
Soya, ılıman ve subtropikal iklimlerde yetişebilen bir bitkidir. Yetişme süresi boyunca 2400-3000 derece sıcaklık arzular. Çimlenme için ise 8 ile 10 derece arasında toprak sıcaklığı gerekiyor. Ekin geliştikçe, sıcaklığın 16 ile 30 derece arasında olması önem arz ediyor. Soya fasulyesi yetiştiriciliği için sulama tarla tavalara bölünerek gerçekleştiriliyor. Bitki boyu 8-10 cm olduğunda ilk sulama yapılması öneriliyor.
Soya, toprak seçiciliği bakımından fazla seçici değildir. Fakat yüksek verim için killi, killi-kumlu, orta ağır, kolay ısınan, humusça zengin ve üretken topraklar ister. Toprağın pH derecesi 4’ün üzerinde olmalı, nötr topraklar uygundur. Soya fasulyesi ekimi yapılacak tarla ekimden önce pullukla 20-25 cm derinlikte sürülür.
Ekim ve Yetiştirme:
Soya ekimi, Nisan-Mayıs ayları arasında yapılır. Ekim derinliği 2-3 cm, sıra arası 50-70 cm, sıra içi 5-7 cm olmalıdır. Dekara 40-50 bin bitki bırakmak idealdir. Soya fasulyesi, baklagil olması nedeniyle azot ihtiyacını kendisi karşılayabilir. Bu nedenle azotlu gübreleme yapılması gerekmez. Fakat fosfor ve potasyum gübrelemesi yapılmalıdır.
Soya fasulyesi, yabancı otlara karşı hassastır. Bu nedenle ekimden sonra ve bitkiler küçükken yabancı ot kontrolü yapılmalıdır. Ayrıca, hastalık ve zararlılara karşı da gerekli önlemler alınmalıdır.
Hasat:
Soya hasadı, ekimden 110-130 gün sonra yapılır. Hasat elle veya biçerdöver ile yapılabilir. Tohum nem içeriği %13-14 olduğunda hasat edilmelidir.
Soya Üretimi:
Türkiye’de soya üretimi son yıllarda artmaktadır. 2021 yılında 1 milyon 83 bin ton soya üretimi yapılmıştır. Soya üretiminin büyük kısmı Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yapılmaktadır.
Soya Kullanımı:
Soya, yağ, un, ve yem olarak kullanılmaktadır. Soya yağı, gıda ve sanayide önemli bir hammaddedir. Soya unu, gıda ve hayvan yemi olarak kullanılmaktadır. Soya fasulyesi de hayvan yemi olarak kullanılmaktadır.
Soya Yetiştiriciliğinde Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Soya, doğru iklim ve toprak koşullarında yetiştirilmelidir.
- Ekim ve yetiştirme teknikleri doğru şekilde uygulanmalıdır.
- Yabancı ot, hastalık ve zararlılara karşı gerekli önlemler alınmalıdır.
- Hasat zamanında yapılmalıdır.
Soya yetiştiriciliği, doğru şekilde yapıldığında karlı bir işletme olabilir. Soya, yağ, un, ve yem ihtiyacımızın önemli bir kısmını karşılayabilecek potansiyele sahiptir.