Çok eski bir web tarayıcısı kullanıyorsunuz. Bu veya diğer siteleri görüntülemekte sorunlar yaşayabilirsiniz.. Tarayıcınızı güncellemeli veya alternatif bir tarayıcı kullanmalısınız.
Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.
2025’te Türkiye’nin Jeopolitik Ortamı Odaklı Türk Dış Politikası
SETA, Siyaset Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı tarafından yayınlanan “2025’TE TÜRKİYE’NİN JEOPOLİTİK ORTAMI” başlıklı kitapçıktan ve Cumhurbaşkanımız, Dış işleri bakanımızın açıklamalarından alıntılar yaparak Türkiye’nin dış politikası hakkındaki düşüncelerimi paylaşacağım. Katkıda bulunan forumdaşlarım olursa memnun olurum.
Kitaptaki kategoriler:
Küresel Belirsizlikler Döneminde Fırsatları Yönetmek: Türkiye’nin 2025’te Dış ve Güvenlik Politikaları
Türkiye-ABD İlişkileri: Pragmatizm ve Süreklilik
Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri
Türkiye-NATO İlişkileri: Gelişmeler ve Projeksiyonlar
Türkiye-Rusya İlişkileri: Stratejik İş Birliği Altında Dolaylı Kısıtlama
Türkiye ve Yeni Suriye: Esed Rejiminin Düşüşünden Sonra İstikrar İnşası
İsrail-Filistin: Derinleşen Belirsizlik
Türkiye-İran İlişkileri: İhtiyatlı Komşuluk ve Bölgesel Rekabet
Türkiye-Afrika İlişkileri
Balkanlar: Çeşitli Riskler Altında İstikrar
Güney Kafkasya: Hassas Bir Yıl
2025’te Terörle Mücadele: Tehditlere ve Bölgesel Değişimlere Yön Vermek
Türkiye’nin Savunması: Küresel Vizyon ve Gelişen Kapasite
Esed sonrası Suriye İsrail’in iddialı askeri operasyonları İsrail-İran askeri gerilimi
Askeri tırmanma Jeopolitik rekabet Vekalet savaşları Arap devletleriyle İsrail arasında yeni yapılanma ABD’nin iddialı güvenlik tahakkümü Yeniden hizalanma arayışları
Kısıtlayıcı ve rekabetçi güvenlik ortamı
Avrupa
Ukrayna’daki uzun süreli çatışma Transatlantik ilişkilerde stratejik belirsizlik
Askeri tırmanma Kıtasal silahlanma Jeopolitik ayrışmalar Stratejik özerkliğe dönüş
Rekabetçi ve çatışmacı jeopolitik ortam
Afrika
Dış aktörler arasındaki rekabet Bölgesel ülkeler arasındaki askeri tırmanma (çatışma bölgeleri) Dış müdahale
Arabuluculuk çabalarının başarısızlığı Askeri tırmanma Devlet dışı silahlı grupların yaygınlaşması
İstikrarsız güvenlik manzarası
Güney Kafkasya
Karabağ sonrası bölgesel siyaset Gürcistan’daki protestolar Normalleşme
Yavaş ama istikrarlı normalleşme Kısmi bölgeselleşme
Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.
TABLO 4. TÜRKIYE-NATO İLIŞKILERI IÇIN BEKLENTILER
Konu
NATO
Türkiye
Olası Sonuç
İttifakın Dayanıklılığı
Güney, güneydoğu ve doğu cephelerinde entegre bir savunma hattı inşa etme
Yeni normlara uygun olarak belirtilen üç yöne katkıda bulunma
“Konuş ve savaş” stratejisiyle sürekli kriz yönetimi
Savunma Harcamaları
NATO, savunma harcamalarının en az yüzde 2 GSYH seviyesinde olmasını talep ediyor.
Türkiye, GSYH’nin yüzde 2,09’unu savunma harcamalarına ayırdı.
Türkiye, ulusal olarak üretilen savunma sistemlerine yaptığı harcamalarla maliyet etkinliğini artırarak muharebe hazırlığını destekliyor.
NATO Operasyonları
NATO, birlikte çalışabilirliği ve hazırlık seviyesini artırmak için operasyonlara doğrudan katkı bekliyor.
Türkiye, NATO Karargahlarına ev sahipliği yapıyor, yüksek hazırlık kuvvetleri tahsis ediyor ve operasyon komutalarını üstleniyor. Türkiye’nin yumuşak gücünün yanında arabuluculuk ve kolaylaştırıcılık kapasitesi NATO güvenliğini destekleyebilir.
Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.
TABLO 6. 2025’TE TÜRKIYE-SURİYE İLİŞKİLERİNDE RISK VE FIRSATLAR
Boyutlar
Potansiyel Riskler
Fırsatlar
Türkiye’nin Arabuluculuk
Stratejileri
Merkezi Bir
Otoritenin
Kurulması
Milislerin
parçalanması ve
istikrarsızlığa yol
açması
Devlet kurumlarının
ve yönetim
yapılarının
pekiştirilmesi
Milislerin silahsızlandırılarak
ulusal güçlere entegre
edilmesinin kolaylaştırılması
Birleşik Bir Suriye
İnşası
PKK/YPG
direnişinin bazı
bölgelerde
devam etmesi;
silahlı grupların
etkisiz hale
getirilememesi
ve uzayan
istikrarsızlık
Ayrılıkçı tehditlerin
ortadan kaldırılması
ve toprak
bütünlüğünün
yeniden tesis
edilmesi; YPG’nin
silah bırakmayı ve
siyasi entegrasyonu
kabul etmesi halinde iş birliği potansiyeli
Çatışmacı Seçenek: PKK/
YPG unsurlarını ortadan
kaldırmak için Suriye ile ortak operasyonların
desteklenmesi
İş Birlikçi Seçenek: YPG silah bırakırsa müzakere,
entegrasyon ve siyasi
çözüm süreçlerinin teşvik edilmesi
Bölgesel
Diplomasinin
Güçlendirilmesi
Çatışan bölgesel
çıkarların
diplomatik
çabaları
baltalaması
Arap Ligi, İİT ve KİK aracılığıyla bölgesel iş birliği
İstikrar için bölgesel
çerçevelerin ve ortaklıkların
teşvik edilmesi
TABLO 7. 2025’TE TÜRKİYE’NİN İSRAİL’İN GAZZE SALDIRISINA YÖNELIK POTANSIYEL POZİSYONU
Ana Dinamikler
2025 Beklentileri
Türk Dış Politikası
Üzerindeki Etkiler
İsrail’in Saldırgan
Genişlemeciliği ve
Gazze’de Soykırım
İsrail’e karşı süregelen
uluslararası protestolar ve
hukuki meydan okumalar
Uluslararası hesap
verebilirlik ve insan hakları
savunuculuğu çağrılarının
güçlenmesi
Netanyahu’nun Bölgesel
Provokasyonları ve
ABD’nin Rolü
Lübnan ve Suriye ile artan
gerilimler ve daha geniş
çaplı çatışma riskleri
İsrail’in yayılmacılığını
dengelemek için bölgesel
diplomasinin derinleştirilmesi
İran’ın Zayıflayan Rolü ve
İsrail’in Hizbullah’ı Hedef
Alması
İsrail-İran çatışmalarının
çözülememesi nedeniyle
artan bölgesel istikrarsızlık
Suriye ve Lübnan’ı istikrara kavuşturmak için Arap devletleriyle iş birliğinin artırılması
Türkiye’nin Doğu Kudüs ve
Filistin’in Hakları Konusundaki İlkesel Duruşu
Türkiye’nin Kudüs
konusundaki kırmızı
çizgilerini güçlendirmesi
ve hesap verebilirlik talebi
Gazze’nin yeniden inşası
ve ateşkes görüşmelerine
arabuluculuk çabalarının
artırılması
Trump Yönetimindeki
Potansiyel ABD Politika
Değişiklikleri
Türkiye, Katar ve Mısır’ın
dahil olduğu ABD destekli
ateşkes girişimleri
Hamas ile iletişim kurmak
dahil Amerikan politikalarına dayalı stratejik uyum
