Edirne - Kıyık Tabya

Kıyık Tabya​

Edirne savunma hattını oluşturan Osmanlı-Rus ve Balkan Savaşları sırasında Edirne’nin savunulması amacıyla yapılmış olan tabyalardan biri olan Kıyık Tabyası 1500 m mesafe ile şehir merkezine en yakın konumdadır. Kıyık Tabyası, Kuzey-Güney aksı üzerinde oturtulmuş üçgen forma sahip uzun bir vaziyet planı oluşturmaktadır. Edirne tabyaları içerisinde kitabesi günümüze ulaşmış tek tabyadır. Bu kitabe ordu kumandanı Muhtar Paşa tarafından yerleştirmiştir. Kitabenin Türkçe’si şöyledir:
“Kuvvetli yeni tarzda istihkâmı Allah mübarek etsin. Din düşmanlarına karşı çok kuvvetli, kahr ve yok edici müstahkem mevkiidir. Zira bu kuvvetli mevkiin mukaddes kurucusu, Allah’ın kuvvetlendirdiği temiz seçilmiş Abdülhamit Handır. Bu şehrin her tarafını tahkim etmeye azmeyledi. Bu kuvvetli tesis temiz azmin cümlesindendir. Allah’ın yardım ışıklarına nazargah olsun bu yer. Betbaht, çok hakir olarak düşman top ateşi altında kalsın. Şüphesiz düşman bu istihkâma baş eğecektir. Muhtar tarihini söyledi. Bu istihkâmla zafer kazanılacağı apaçıktır.”
Tabya alanı, yaklaşık 34.000 m2 olup bunun 3000 m2’lik kısmı Şükrü Paşa Anıt alanı, 1200 m2 lik kapalı alan kısmı Nizamiye, Koğuş, Karargâh, Menfez Yapıları ile 7 Topçu Odası, 5 Pusu Odası ve kalan bölüm ise yeşil alandan oluşmaktadır.
02.10.2017 tarihinde Edirne Valiliği, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Milli Savunma Bakanlığı arasında imzalanan Protokol ile Edirne Şükrü Paşa Anıtı ve Kıyık Tabyası yer aldığı ilgili parseller taşınmazların kullanımı ve restorasyonu/bakım onarımı maksadıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın kullanımına verilmiştir.
1912 yılında Balkan Harbi çıkınca Edirne Müstahkem Mevkii Komutanlığına getirilen ve Edirne’nin savunması görevi verilen Mehmed Şükrü Paşa’ya şehrin kuşatılması halinde 50 gün savunulması emri verilmişti. Bu sürede ya Bulgar ordularının geriletileceği ya da İstanbul’dan destek gönderileceği öngörülmüştü. Ancak Mehmed Şükrü Paşa, İstanbul’dan destek alamamasına rağmen, Bulgar ve Sırp ordularının saldırılarına 5 ay 5 gün süreyle direnerek tarihe geçen kahramanca bir savunma gerçekleştirmiştir.
Balkan Savaşlarında Edirne’yi üç ay kahramanca savunduğu için tarihe Edirne Müdafii olarak geçen Şükrüpaşa’nın Anıtı 27 Temmuz 1998’de açılmıştır. Mevlana Kapı’da, Merkez Efendi Mezarlığı’ndaki naaşı açılıştan üç gün önce (24 Temmuz 1998 ) alınarak buradaki anıt mezara konulmuştur.
31.08.2022 tarihinde ‘‘Edirne Şükrü Paşa (Kıyık) Tabyası Projeleri Yapımı’’ işine ait ihale işlemleri tamamlanarak komisyon kararı onaylanm olup restorasyonuna yönelik çalışmalar başlatılmıştır.
Kaynak: T.C Edirne Valiliği

Edirne’de Kıyık Tabya’nın restorasyonunun ilk etabı tamamlandı​

Edirne müdafi Şükrü Paşa’nın kabri ve anıtının da bulunduğu, kent savunmasında önemli yeri olan Kıyık Tabya’da restorasyonun ilk etabı bitti.​

25.03.2024 - Edirne


:
Tabya restorasyonu, kentin zengin tarihi mirasının korunması ve gelecek nesillere aktarılması adına Kültür ve Turizm Bakanlığınca yatırım programına alındı.
Tescilli tabyanın bütüncül ihyası yapım süreci göz önüne alınarak projenin iki etap halinde yapılmasına karar verildi.

Edirne Valisi Yunus Sezer’in talimatıyla 15 Aralık 2023’te ilk etap çalışmalarına başlandı.

Bu kapsamda Şükrü Paşa Anıtı düzenlenmesi, Şükrü Paşa heykeli restorasyonu, peyzaj ve aydınlatma çalışmaları tamamlandı.

Yarın gerçekleştirilecek Balkan Şehitleri’ni Anma programı, restorasyonu tamamlanan alanda yapılacak.

Kıyık Tabya ve Edirne müdafi Şükrü Paşa hakkında​

Osmanlı-Rus ve Balkan Savaşları sırasında kentin savunulması için buradaki 35’e yakın tabyadan şehir merkezine en yakın mesafedeki Kıyık Tabya, 1867-1871 yılları arasında inşa edildi. Tabya, Edirne’nin savunmasında önemli rol oynadı.

Yaklaşık 3 bin metrekarelik kısmı Şükrü Paşa Anıt alanı, 1200 metrekarelik kapalı alanı, nizamiye, koğuş, karargah, menfez yapıları, topçu ve pusu odaları ile yeşil alandan meydana gelen 34 bin metrekarelik tabya, Milli Savunma Bakanlığından Kültür ve Turizm Bakanlığı kullanımına verildi.

Vasiyeti gereği Şükrü Paşa’nın naaşı İstanbul Merkez Efendi Mezarlığı’ndan Edirne’ye getirilerek 24 Temmuz 1998’de tabyadaki anıt mezara konuldu.

Tabyada, Şükrü Paşa Anıtı 27 Temmuz 1998 yılında açıldı.

Kenti 5 ay 5 gün savundu​

Tarihi kayıtlara göre, 1857 yılında Erzurum’da doğan Mehmet Şükrü Paşa, Erzincan ve Almanya’daki askeri eğitiminin ardından İstanbul’daki askeri okullarda talim ile terbiye, balistik ve matematik öğretmeni olarak görev yaptı. 36 yaşında tuğgeneralliğe yükselen Şükrü Paşa, 1905 yılında Selanik’e sürgüne gönderildi.

1908 yılında İstanbul’a dönen Şükrü Paşa’nın mareşalliğe yükseltilen rütbesi, 2. Meşrutiyet’in ilanının ardından yapılan düzenlemelerle korgeneralliğe düşürüldü. Redif müfettişliği, Çanakkale Boğazı Muhafızlığı görevlerinde bulunan Şükrü Paşa, 1912 yılında Balkan Savaşları’nda Edirne Müstahkem Mevkii Komutanı olarak atandı.

1912-1913 yıllarındaki kuşatmaya karşı Edirne’yi 40 gün savunması emri verilen Şükrü Paşa, kıtlığa, açlığa, hastalığa ve pek çok olumsuzluğa rağmen kenti 5 ay 5 gün boyunca savunarak, askerlerinin başarısıyla tarihe geçti.

“Etimi, itler ve kuşlar, çeke çeke yesinler…”​

Şükrü Paşa’nın Kıyık Tabya’da ‘‘Düşman, hatları geçtikten sonra ölürsem, kendimi şehit kabul etmiyorum, beni mezara koymayın. Etimi, itler ve kuşlar, çeke çeke yesinler. Fakat müdafaa hattımız bozulmadan şehit olursam, kefenim, lifim ve sabunum çantamdadır. Beni bu mahale gömeceksiniz. Ve gelen nesiller, üzerime bir abide dikeceklerdir.’’ diye yazılı vasiyeti de bulunuyor.