Felsefe

turgutkuzan · Salı saat 08:59'de

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Felsefenin tarih boyunca sorduğu meşhur sorular, insan zihninin en temel ve evrensel meseleleriyle ilgilidir. Bu soruların birçoğu hâlâ net cevaplara ulaşmamıştır, çünkü felsefe cevaplardan çok düşünme biçimi ve sorgulama sanatıdır. Aşağıda, felsefi kategorilere göre en bilinen ve düşünce tarihini şekillendiren sorulardan bazılarını paylaşıyorum:

Metafizik (Varlık Felsefesi)

"Ben kimim?"
– Bireysel varlık, öz, ruh, bilinç gibi kavramlarla ilgilidir.
"Gerçek olan nedir?"
– Dış dünya gerçekten var mı, yoksa her şey bir yanılsama mı?
"Tanrı var mıdır?"
– Teistik, ateistik, agnostik bakış açılarını doğurmuştur.
"Özgür irade var mı?"
– İnsan gerçekten özgür mü, yoksa her şey belirlenmiş midir?

Epistemoloji (Bilgi Felsefesi)

"Ne bilebiliriz?"
– Bilgi ile inanç arasındaki fark nedir?
"Kesin bilgi mümkün müdür?"
– Şüpheciliğin ve rasyonalizmin temel sorusudur (Descartes: “Düşünüyorum, öyleyse varım”).
"Duyularımız bizi aldatabilir mi?"
– Rüya mı gerçek, gerçek mi rüya? (Platon’un Mağara Alegorisi)

Etik (Ahlak Felsefesi)

"İyi nedir?" / "Doğru nedir?"
– Göreceli midir yoksa evrensel mi?
"Bir eylem niyete göre mi, sonuca göre mi değerlendirilmeli?"
– Kant (niyet), Utilitaristler (sonuç) bu soruya farklı cevaplar verir.
"Kötülük neden vardır?"
– Tanrı inancı olan felsefelerde özellikle çetin bir problem.

Siyaset Felsefesi

"Adalet nedir?"
– Platon’dan Rawls’a kadar pek çok düşünür bu soruyu tartışmıştır.
"Devletin meşruiyeti nereden gelir?"
– Toplum sözleşmesi teorileri bu soruya cevap arar (Hobbes, Locke, Rousseau).
"Özgürlük ile güvenlik arasında denge nasıl kurulur?"

Estetik (Sanat Felsefesi)

"Sanat nedir?"
– Taklit mi, ifade mi, haz aracı mı?
"Güzellik öznel midir, nesnel mi?"

🗣 Dil Felsefesi

"Bir kelime neyi temsil eder?"
– Anlam dilin içinde mi, dışındaki nesnede mi?
"Dile dökülemeyen şeyler düşünülebilir mi?"
– Wittgenstein’ın “Dilimin sınırları, dünyamın sınırlarıdır” sözü bu soruya işaret eder.

Bilim Felsefesi

"Bilimsel bilgi diğer bilgilerden üstün müdür?"
"Bir teori ne zaman bilimsel sayılır?"
– Karl Popper: Yanlışlanabilirlik ilkesi

Zihin Felsefesi

"Zihin ile beden aynı şey midir?"
– Dualizm (Descartes) vs. Fizikalizm
"Yapay zekâ düşünebilir mi?"
– Güncel felsefi tartışmaların başında gelir.

Bazı Tüm Zamanların En Meşhur Felsefi Soruları

Soru	Açıklama
"Hayatın anlamı nedir?"	Hem varoluşsal hem metafizik hem etik yönü vardır.
"Gerçeklik sandığımızdan farklı olabilir mi?"	Simülasyon teorisi gibi modern versiyonları vardır.
"İnsan doğası özünde iyi midir, kötü mü?"	Etik ve siyaset felsefesinin ortak alanı.
"Bir başkasının zihin dünyasını bilebilir miyim?"	Zihin felsefesinin temel problemi.

turgutkuzan · Çarşamba saat 08:58'de

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Hayatın anlamı nedir?

Bu soru farklı insanlar tarafından farklı şekillerde algılanabilir ve "anlam" sözcüğünün buradaki belirsizliği farklı açıklamalara yol açar: "Hayatın kökeni nedir?", "Evrenin ve yaşamın doğası nedir?", "Hayatı değerli kılan şey nedir?", "İnsanın hayattaki amacı nedir?"

İnsanın hayattaki amacı nedir? Sorusu Zariyat suresi 56. Ayette şu şekilde cevaplanmıştır:

Ben cinleri ve insanları, başka değil, sırf bana kulluk etsinler diye yarattım.

Hayatı değerli kılan şey nedir? Bir şeyin değeri yokluğunda anlaşılır. Hayatın yokluğu ölümdür.

Farklı şekilde söyleyecek olursak hayatı değerli kılan ölümdür.

Mülk Suresi 2. ayette şöyle buyurulmaktadır:

Hanginizin davranışça daha iyi olduğunu denemek için ölümü ve hayatı yaratan O’dur. O, güçlüdür, çok bağışlayıcıdır.

Evrenin ve yaşamın doğası nedir?

Bu soruya cevap teşkil edecek farklı ayetler mevcuttur.

Nûr Suresi - 35. Ayet meali:

Allah göklerin ve yerin nûrudur. Onun nûrunun misali, içinde kandil bulunan bir kandilliktir. Kandil bir cam içindedir, cam inciyi andıran bir yıldızdır; (bu kandil) doğuya da batıya da ait olmayan, yağı neredeyse ateş dokunmasa bile ışık veren mübarek bir zeytin ağacından yakılır. Nûr üstüne nûr. Allah nûruna dilediğini kavuşturur. Allah insanlar için misaller veriyor, Allah her şeyi hakkıyla bilmektedir.

Ankebût Suresi – 64. Ayet meali:

(Oysa onların tek gerçek kabul ettikleri) bu dünya hayatı hakikatte sadece bir oyun ve eğlenceden ibarettir; âhiret yurduna gelince işte asıl hayat odur; keşke bunu bilselerdi!

Yâsîn Suresi – 52. Ayet:

Derler ki: “Vay başımıza gelenler! Bizi yattığımız yerden kim diriltip kaldırdı? Rahmânın vaad ettiği işte bu! Peygamberler gerçekten doğru söylemişler!”

Bir hadis meali şu şekildedir:

"İnsanlar uykudadırlar, ölünce uyanırlar." (bk. Aclunî, Keşfu'l-hafa, 2/312)

Hayatın kökeni nedir?

Bir şiirde şu ifade geçer:

Şu mahiler (balıklar) ki derya (deniz )içredir deryayı (denizi) bilmezler...

“Balıklar deryada sakin, usulet ve sükunetle yüzerken içlerinden birinin sorması ile şaşırıp kalmışlar. Su nedir? Soru oldukça basittir. Ama yıllar yılı içinde sürekli yüzüp yüzgeç attıkları suyun hakikatini hiç biri bilemez. Bunun üzere araya araya balıkların pirini bulur ve ona sorarlar;

Ey pirim,üstadımız,bu su nedir,nicedir? diye sorunca balıkların piri hiç düşünmeden

“Ben sudan başka bir şey görmüyorum ki onu size anlatayım” diye cevap vermiş.

Bakara Suresi - 117. Ayet meali:

O, göklerin ve yerin eşsiz-örneksiz yaratıcısıdır; bir şeyin olmasını dilediğinde ona “ol!” der, hemen oluverir.

turgutkuzan · Dün 10:28 da

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Gerçeklik sandığımızdan farklı olabilir mi?

Risale-i Nur külliyatı Mektubat isimli eserin Birinci Mektup bölümünde şu ifade mevcuttur.

Birinci Suâl: Hazret-i Hızır Aleyhisselâm hayatta mıdır? Hayatta ise, ne için bazı mühim ulemâ hayatını kabul etmiyorlar?

Elcevab: Hayattadır. Fakat merâtib-i hayat (hayat mertebeleri) beştir. O, ikinci mertebededir. Bu sebebden bazı ulemâ hayatında şübhe etmişler.

Birinci Tabaka-i Hayat: Bizim hayatımızdır ki, çok kayıdlarla mukayyeddir.

Kehf / 11. Ayet meali

Bunun üzerine biz de onları sığındıkları o mağarada yıllarca sürecek derin bir uykuya daldırdık.

Bakara / 259. Ayet meali

Veya şu kimsenin hâline bakmaz mısın ki o, altı üstüne gelip harap olmuş ıpıssız bir şehirden geçerken: “Allah, harabeye dönmüş bu yeri acaba nasıl diriltecek?” demişti. Bunun üzerine Allah onu öldürüp yüz yıl sonra diriltti. Sonra da kendisine “Burada ne kadar kaldın?” diye sordu. O da: “Ya bir gün, yahut daha az” dedi. Allah şöyle buyurdu: “Hayır, yüz sene kaldın. Şimdi yiyeceğine ve içeceğine bak, hiç bozulmamış! Bir de eşeğine bak, kemikleri nasıl çürümüş! Biz seni insanlara yeniden dirilmenin gerçekliğine dâir bir delil kılalım diye böyle öldürüp dirilttik. Şimdi de şu kemiklere bak, onları nasıl da birleştirip yerli yerine koyuyor, sonra da onlara et giydiriyoruz!” O kişi, gerçek bu şekilde kendisine apaçık belli olunca: “Artık çok iyi biliyorum ki Allah, her şeye hakkıyla güç yetirendir” dedi.

Şu’arâ Suresi 45. Ayet Meali

Sonra Mûsâ da değneğini yere attı; bir de ne görsünler, onların düzmece nesnelerini yutuveriyor!

Tâhâ Suresi - 22 . Ayet meali

“Şimdi de elini koynuna sok, bir hastalık yüzünden olmaksızın, bir başka mûcize olarak elin bembeyaz çıkacaktır.

Enbiyâ Sûresi 82. Ayet meali

Bir de şeytanlardan, Süleyman için dalgıçlık eden ve daha bundan başka işler yapanları da onun emrine verdik. Hep onları zapteden bizdik.

Neml Suresi - 16 . Ayet meali

Süleyman Dâvûd’un yerine geçti. Dedi ki: “Ey insanlar! Bize kuş dili öğretildi ve bize her şeyden gerektiği kadar verildi. Doğrusu bu apaçık bir lutuftur.”

Neml Suresi - 17. Ayet meali

Bir zaman cinlerden, insanlardan ve kuşlardan oluşan orduları Süleyman’ın emrinde toplanmış, birlikte sevk ve idare ediliyordu.

Neml Suresi - 40 . Ayet meali

(Bu konuya dair) kitaptan bir bilgisi olan ise, “Ben onu sen göz açıp kapayıncaya kadar getiririm” diye cevap verdi. Süleyman, tahtı yanı başına yerleşmiş olarak görünce şöyle dedi: “Bu, şükür mü yoksa nankörlük mü edeceğim diye beni sınayan rabbimin bir lutfudur. Şükreden ancak kendisi için şükretmiş olur, nankörlük edene gelince, o bilsin ki rabbimin hiçbir şeye ihtiyacı yoktur, kerem sahibidir.”

Sebe' Suresi - 12 . Ayet meali

Süleyman’ın emrine de sabahleyin bir aylık, akşamleyin bir aylık yol almakta olan rüzgârı verdik. Onun için bakır madenini eritip akıttık. Cinlerden de rabbinin izniyle onun maiyetinde çalışanlar vardı. Onlardan kim buyruğumuzdan sapsa, ona yakıcı ateşin azabını tattırırdık.

Sebe' Suresi - 13 . Ayet meali

Onlar Süleyman’a, isteğine göre yüksek ve görkemli binalar, heykeller, havuz gibi lengerler, yerinden kalkmaz kazanlar imal ederlerdi. Ey Dâvûd ailesi! Şükür için çaba gösterin. Kullarım arasında hakkıyla şükredenler pek azdır.

Kehf Suresi - 96 . Ayet meali

Bana, demir kütleleri getirin.” Nihayet (vadiyi demirle doldurup) iki dağın arasını aynı seviyeye getirince, “Ateşi körükleyin!” dedi. Artık onu kor haline getirdiği vakit, “Getirin bana, üzerine bir miktar erimiş bakır dökeyim” dedi.

turgutkuzan · Bugün 08:23

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

İnsan doğası özünde iyi midir, kötü mü?

Şems Suresi - 7-10. Ayet meali

﴾8﴿ Ona kötü ve iyi olma yeteneklerini yerleştirene ki,

﴾9﴿ Nefsini arındıran elbette kurtuluşa ermiştir.

﴾10﴿ Onu kötülüklere boğan da ziyan etmiştir.

Ahzâb Suresi – 72. Ayet meali

﴾72﴿ Biz emaneti göklere, yerküreye ve dağlara teklif ettik, ama onlar bunu yüklenmek istemediler, ondan korktular ve onu insan yüklendi. Kuşkusuz insan çok zalim, çok bilgisizdir.

İsrâ Suresi - 1 . Ayet meali

﴾11﴿ İnsan, şerri de hayrı istediği gibi ister. İnsan pek acelecidir!

Ara

Ara

Felsefe

turgutkuzan

Paylaşımcı Üye

Metafizik (Varlık Felsefesi)

Epistemoloji (Bilgi Felsefesi)

Etik (Ahlak Felsefesi)

Siyaset Felsefesi

Estetik (Sanat Felsefesi)

🗣 Dil Felsefesi

Bilim Felsefesi

Zihin Felsefesi

Bazı Tüm Zamanların En Meşhur Felsefi Soruları

turgutkuzan

Paylaşımcı Üye

turgutkuzan

Paylaşımcı Üye

turgutkuzan

Paylaşımcı Üye

Konu görüntüleyen kullanıcılar

Felsefe

turgutkuzan

Paylaşımcı Üye

Metafizik (Varlık Felsefesi)​

Epistemoloji (Bilgi Felsefesi)​

Etik (Ahlak Felsefesi)​

Siyaset Felsefesi​

Estetik (Sanat Felsefesi)​

🗣 Dil Felsefesi​

Bilim Felsefesi​

Zihin Felsefesi​

Bazı Tüm Zamanların En Meşhur Felsefi Soruları​

turgutkuzan

Paylaşımcı Üye

turgutkuzan

Paylaşımcı Üye

turgutkuzan

Paylaşımcı Üye

Konu görüntüleyen kullanıcılar

Metafizik (Varlık Felsefesi)

Epistemoloji (Bilgi Felsefesi)

Etik (Ahlak Felsefesi)

Siyaset Felsefesi

Estetik (Sanat Felsefesi)

🗣 Dil Felsefesi

Bilim Felsefesi

Zihin Felsefesi

Bazı Tüm Zamanların En Meşhur Felsefi Soruları